Nổi hạch là một trong những hiện tượng vô cùng quen thuộc với mỗi người.Tuy nhiên Vùng cổ bị nổi hạch bất thường có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh nguy hiểm.Vậy, cụ thể, hạch ở vùng đầu mặt cổ và 6 nhóm hạch cổ là như thế nào?Hãy cùng Nhà thuốc Bạch Mai tìm hiểu qua bài viết dứoi đây nhé!

Tổng quan về hạch

Hạch bạch huyết là cơ quan nhỏ hình hạt đậu, có kích thước nhỏ hơn 12mm. Ở người trưởng thành có khoảng 600 hạch bạch huyết phân bố khắp cơ thể, đặc biệt chủ yếu tập trung ở nách, cổ, háng, bụng và ngực.Bản chất của hạch là một tổ chức lympho.Các hạch bạch huyết kết nối với nhau bằng mạch bạch huyết (đường ống chạy khắp cơ thể tương tự như tĩnh mạch). Mạch bạch huyết mang dịch bạch huyết (chất lỏng trong suốt chảy qua các hạch). Khi những chất lỏng này chảy qua hạch bạch huyết, các tế bào bạch cầu lympho sẽ tạo ra kháng thể vô hiệu hóa vi khuẩn, virus và tác nhân gây bệnh.

Tại cổ có một lượng lớn hạch bạch huyết, tùy vào vị trí tồn tại mà được phân thành nhiều nhóm như: hạch dưới hàm, hạch dưới cằm, hạch má, hạch mang tai,… Tất cả các hạch cổ này đều có nhiệm vụ loại bỏ các chất độc hại có trong máu ở vùng đầu mặt.Bình thường các hạch cổ sẽ ẩn vào trong nên không thể sờ hoặc thấy rõ được. Chỉ đến khi có tình trạng viêm nhiễm hoặc các bệnh lý như lao hay ung thư,… thì chúng sẽ bắt đầu tăng sản xuất tế bào lympho để chống lại tác nhân gây bệnh. 

Tìm hiểu về 6 nhóm hạch cổ

Hệ thống hạch bạch huyết ở vùng cổ được sắp xếp theo từng nhóm, trên lâm sàng, hạch ở vùng cổ được chia làm 6 nhóm:

Hạch nhóm I

  • IA: Đây là hạch dưới cằm, hạch nằm trong giới hạn của bụng trước cơ nhị thân và xương móng.
  • IB: Đây là hạch dưới hàm, các hạch nằm ở trong giới hạn của bụng trước và bụng sau cơ nhị thân và thân xương hàm dưới.

Hạch nhóm II

Đây là nhóm hạch cảnh trên. Nằm ở vị trí khoảng 1/3 trên tĩnh mạch cảnh trong, ngang mức chia đôi động mạch cảnh hoặc xương móng đến nền sọ. Có giới hạn sau là bờ sau cơ ức đòn chũm, giới hạn trước là bờ sau tuyến dưới hàm.

Hạch nhóm III

Nhóm hạch cảnh giữa. Nhóm hạch này nằm ngang ở mức 1/3 giữa của tĩnh mạch cảnh trong, từ ngang mức chia đôi của động mạch cảnh đến bờ trong cơ vai móng hoặc bờ dưới sụn nhẫn. Có giới hạn trước là bờ bên cơ ức móng và giới hạn sau là bờ sau cơ ức đòn chũm.

Hạch nhóm IV

Đây là nhóm hạch cảnh dưới. Các hạch nằm trong vị trí khoảng 1/3 phía dưới của tĩnh mạch cảnh, từ bờ trên cơ vai móng đến phía dưới xương sườn.

Hạch nhóm V

Đây là nhóm hạch thuộc tam giác cổ sau có bao gồm cả hạch thượng đòn. Có giới hạn trước là bờ sau cơ ức hạn chũm, giới hạn dưới là xương đòn và giới hạn sau là bờ trước cơ thang. Đường thẳng ngang qua bờ dưới sụn nhẫn chia làm Va, Vb.

Hạch nhóm VI

Nhóm hạch thuộc tam giác cổ trước, thuộc hạch trước và sau khí quản, hạch trước nhẫn, gồm cả hạch dọc theo dây thần kinh thanh quản quặt ngược. Có giới hạn trên là xương móng, giới hạn dưới là hõm trên xương ức, giới hạn bên là các động mạch cảnh chung và giới hạn sau là các cân trước sống.

Vai trò của nhóm hạch bạch huyết vùng đầu mặt cổ

Xem thêm

Nhóm hạch bạch huyết vùng đầu mặt cổ có vai trò lọc các chất trong dịch bạch huyết – tập hợp chất lỏng chảy ra từ tế bào và mô. Cụ thể dịch bạch huyết chứa: 

  • Protein.
  • Khoáng chất.
  • Chất béo.
  • Chất dinh dưỡng.
  • Tế bào bạch cầu (tế bào lympho).
  • Tế bào hỏng.
  • Tế bào ung thư.
  • Vi khuẩn hoặc virus.

Dịch bạch huyết chảy qua mô tạo thành hạch bạch huyết. Tại đây, mô sẽ lọc và tái chế dịch bạch huyết cho cơ thể. Các tế bào trong hạch bạch huyết sẽ tấn công, tiêu diệt và loại bỏ chất thải, đặc biệt vi khuẩn và virus nhằm giúp hệ thống miễn dịch luôn khỏe mạnh.

Hạch ở cổ xuất hiện cảnh báo bệnh gì?

Nổi hạch ở cổ xuất hiện ở nhiều người với nhiều độ tuổi khác nhau. Thông thường khi bị nổi hạch ở cổ báo hiệu những bệnh lý sau:

  • Vùng họng bị viêm: viêm amidan, viêm tai, viêm nướu, viêm họng hạt,…
  • Các bệnh nhiễm trùng mãn tính: Bước vào giai đoạn mãn tính, hạch có kích cỡ lớn hơn 1cm và còn dính chùm lại với nhau.
  • Nổi hạch có thể bạn đang mắc các bệnh về máu: Những bệnh liên quan đến bạch cầu khiến bạn bị sốt, nổi hạch đau, đau nhức,…
  • Ung thư: Đây là căn bệnh có thể tước đi sinh mạng của bất kỳ ai nếu không được phát hiện sớm. Nổi hạch ở cổ và đau cũng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc ung thư.

Muốn biết chính xác sự xuất hiện của hạch cảnh báo bệnh gì, bạn cần đi thăm khám để nhận định chính xác vấn đề mình đang gặp phải.

Khám các cơ quan liên quan với hạch cổ di căn:

+Hạch cổ cao và cổ giữa (nhóm I, II, III): chú ý khám vùng đầu cổ, da đầu, hạch vùng khác như nách, bẹn…soi tai mũi họng khảo sát hốc miệng, vòm hầu, khẩu hầu, hạ hầu, thanh quản.

+Hạch cổ thấp (nhóm IV) và hạch trên đòn: chú ý khám vú, phổi, hạ hầu, thanh quản, tiết niệu, sinh dục, ống tiêu hóa.

Biện pháp phòng ngừa hạch cổ

Để phòng ngừa sưng, nổi hạch đầu mặt cổ, nhất là tình trạng nổi hoặc sưng hạch bạch huyết, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

  • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt là sau khi chăm sóc người bệnh hoặc chạm vào những đồ vật dùng chung với người khác.
  • Khử trùng các vật dụng như: mặt bàn, tay nắm cửa trong nhà và nơi làm để ngăn vi khuẩn sinh sôi, phát triển.
  • Tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cần thiết, ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ 1,5-2 lít nước/ngày. Hạn chế uống rượu bia, hút thuốc lá.
  • Đảm bảo ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya, giảm căng thẳng bằng những bài tập như: thiền, yoga.
  • Tiêm các loại vaccine được bác sĩ khuyến nghị, chẳng hạn như vaccine cúm. Ngay khi có dấu hiệu nổi hoặc sưng hạch bạch huyết, bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra, tìm nguyên nhân và điều trị sớm

Tóm lại, tình trạng hạc cổ là tình trạng không thể chủ quan. Nếu như cơ thể của bạn có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, hãy đến thăm khám ngay tại các cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất để có những can thiệp và điều trị kịp thời khi cần thiết.Hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân những thông tin hữu ích nhé!

Dược sĩ Nguyễn Thanh LoanKiểm duyệt nội dung - Nhà thuốc Bạch Mai
Điện thoại | Email | Facebook | Youtube | Tiktok | Twitter

Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan tốt nghiệp Khoa Dược tại trường Cao đẳng y dược Pasteur. Hiện đang là quản lí nội dung tại Nhà thuốc Bạch Mai.

More Posts