Gout là một bệnh lý xương khớp khá thường gặp.Từng được mệnh danh là “bệnh của nhà giàu” nhưng ngày nay bệnh Gout (gút) không còn hiếm nữa, tỷ lệ mắc bệnh ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Bệnh gây những cơn đau cấp tính và ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh Gout và cách một số cách phòng ngừa bệnh nhé!

Bệnh Gout là gì?

Bệnh gút (còn gọi là gout hay thống phong) là một dạng viêm khớp phổ biến, người bệnh thường chịu những cơn đau đột ngột và dữ dội ở các khớp ngón chân, ngón tay, đầu gối, kèm theo cơn đau là hiện tượng sưng đỏ, thậm chí không đi lại được do đau.

Bệnh có khả năng tái phát cao, gây ra nhiều đau đớn. Khi gặp điều kiện thuận lợi bệnh sẽ phát triển nhanh chóng.

Tỷ lệ nam giới bị gout cao hơn nhiều so với nữ giới, nhất là ở độ tuổi sau 30.

Bệnh gout được chia làm 4 giai đoạn:

  • Giai đoạn 1: Sự tăng axit uric máu nhưng trên cơ thể chưa thấy xuất hiện triệu chứng.
  • Giai đoạn 2: Viêm khớp xảy ra, có 1 khớp bị sưng đau thường là khớp ở ngón chân cái, cách vài ngày sẽ xuất hiện cơn đau. Xảy ra trong khoảng 2 năm.
  • Giai đoạn 3: Còn gọi là giai đoạn đau khoảng cách, không có triệu chứng trong giai đoạn này.
  • Giai đoạn 4: Nếu gout không được chữa trị trong khoảng 10 năm, bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính. Gout sẽ tấn công vào các khớp làm cho người bệnh có khả năng bị tàn phế.

Nguyên nhân bệnh gout

 Gout hình thành do rối loạn chuyển hóa purin (purin – hợp chất hóa học có trong thực phẩm và đồ uống hàng ngày như: các loại thịt có màu đỏ, hải sản, đồ uống có cồn) liên quan đến sự gia tăng của axit uric hay đào thải axit uric dẫn đến ứ đọng các tinh thể muối urat tại các khớp gây viêm.

Ở cơ thể khỏe mạnh, sau quá trình hình thành, các acid sẽ đi vào trong máu và khi đến thận sẽ được lọc bỏ và đào thải ra bên ngoài. Nếu lượng acid uric ở trong máu tăng lên và thận không kịp lọc và đưa ra ngoài thì có thể khiến acid lắng đọng lại thành các tinh thể urat ở trong các mô.

Các yếu tố làm tăng tỷ lệ bị gout

Sử dụng nhiều thực phẩm giàu purin: purin sau khi được phân hủy tạo thành acid uric. Khi cơ thể ăn nhiều thực phẩm chứa purin như: thịt đỏ, nội tạng, một số loại đậu, hải sản,… sẽ gây tăng acid uric trong máu.

  • Người có thường xuyên sử dụng chất kích thích và lạm dụng rượu bia quá mức. 
  • Giảm đào thải acid uric do giảm chức năng thận: acid uric tan trong nước và được đào thải qua thận. 
  • Tuổi: nam giới trong khoảng 30 – 50 tuổi và phụ nữ sau mãn kinh.
  • Yếu tố gia đình: thường liên quan đến môi trường sống có chung chế độ ăn và lối sống.
  • Béo phì hay thừa cân.
  • Bệnh liên quan đến enzym phân hủy purin.
  • Tiền sử dùng các loại thuốc lợi tiểu, aspirin, cyclosporin hoặc levodopa, vitamin niacin (PP hay B3).

Dấu hiệu nhận biết của bệnh gout

Xem thêm

Tăng acid uric máu không triệu chứng

Giai đoạn này thường không có triệu chứng rõ ràng, chỉ có nồng độ axit uric trong máu tăng cao.Thường xuất hiện từ tuổi dậy thì ở năm và sau mãn kinh ở nữ và có thể kéo dài 20-30 năm mà không có triệu chứng gì cho đến khi xuất hiện cơn gout cấp đầu tiên

Các triệu chứng lâm sàng thường gặp giai đoạn cấp tính:

  • Xuất hiện cơn đau dữ dội, khó chịu, nhất là vào ban đêm gây ảnh hưởng tới giấc ngủ.

  • Tại các vị trí khớp có dấu hiệu sưng đỏ, viêm, cảm giác nóng quanh khớp, chạm vào rất đau nhức.

  • Khả năng vận động của bệnh nhân bị hạn chế.

  • Các cơn đau thường kéo dài trong vòng từ 5 – 7 ngày sau đó giảm dần. khi hết con đau thì khớp hoạt động trở lại bình thường.

  • Sốt nhẹ, ớn lạnh, kém ăn, sức khỏe kém hơn.

Viêm khớp gout mạn

Sau khi bị bệnh khoảng 10 – 20 năm với các đợt gout cấp không được chữa trị, bệnh sẽ tiến triển thành gout mạn tính, xuất hiện những cục u nhỏ gọi là hạt tô phi (tiếng Anh gọi là topus) do sự tích tụ của các tinh thể muối urat kết tủa trong mô liên kết ở nhiều nơi như: vành tai, cạnh các khớp bị tổn thương,…Các hạt tô phi không đau trừ khi viêm, bội nhiễm và lớp dưới da mỏng có thể nhìn thấy cặn trắng.

Người bị bệnh gout có thể lây cho người khác không?

Bản chất của bệnh gút là sự tăng nhanh của hàm lượng axit uric trong máu do rối loạn chuyển hóa purin, từ đó gây lắng đọng tinh thể urat tại các mô mềm quanh khớp và dẫn đến sưng viêm (thường ở màng hoạt dịch).  Bệnh gout có mang tính di truyền nhưng không lây truyền như các bệnh lý truyền nhiễm.

Biến chứng nguy hiểm của Gout

Tùy vào mức độ bệnh sẽ có những đợt bùng phát khác nhau, một số người chỉ bị vài năm một lần, trong khi những người khác lại gặp vài tháng một lần.Lâu ngày gây các biến dạng khớp, dẫn tới nguy cơ tàn phế.

  • Hình thành nên các cục tophi ở trong khớp gây nên tình trạng cứng hoặc sưng khớp và làm hạn chế khả năng vận động. 
  • Sỏi thận: Theo thống kê có khoảng 20% bệnh nhân gout bị sỏi thận, nguyên nhân do sự tích tụ của các tinh thể urat và calci tạo thành sỏi. Điều này dẫn đến suy giảm chức năng thận, gây tắc nghẽn và nhiễm trùng đường tiết niệu.
  • Giảm độ lọc của cầu thận.
  • Thoái hóa ở khớp: xảy ra khi các tinh thể urat và hạt tophi cứng gây tổn thương khớp.
  • Tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt.
  • Nguy cơ bị hoại tử khớp và tàn phế khi các hạt tophi vỡ gây ra loét, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng dẫn đến viêm khớp, để lâu dẫn đến hỏng khớp.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

  • Đột ngột đau nhức các khớp, đau dữ dội, tăng dần.
  • Xuất hiện sốt và các khớp sưng nóng, tấy đỏ, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng.

Nếu gặp các dấu hiệu nêu trên, bạn có thể đến các phòng khám chuyên khoa cơ xương khớp hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào để được thăm khám và điều trị kịp thời.

 Chẩn đoán bệnh Gout

Bác sĩ sẽ khám khớp để đánh giá mức độ tổn thương và thiết lập chế độ vận động phù hợp.

Các xét nghiệm cần thiết:

  • Đo nồng độ acid uric máu: thường tăng cao trên 7 mg/dl (420 micromol/l) ở nam và trên 6 mg/dl (360 micromol/l) ở nữ.
  • Xét nghiệm dịch khớp: tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh gout
  • Chụp X-quang khớp, siêu âm khớp
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI)/Chụp cắt lớp vi tính năng lượng kép (DECT – Dual energy CT)

Điều trị bệnh Gout

Mục tiêu:Kiểm soát các đợt bùng phát bằng cách thăm khám và duy trì dùng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh

Thuốc điều trị cơn đau gout cấp tính

  • Thuốc chống viêm không steroid NSAID: Các thuốc này bao gồm các lựa chọn không kê đơn như ibuprofen và naproxen sodium (Aleve), cũng như các thuốc kê đơn.
  • Thuốc colchicine: Đây là loại thuốc giảm đau có tác dụng chống viêm hiệu quả. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn và tiêu chảy, đặc biệt nếu dùng với liều lượng lớn.
  • Thuốc corticosteroid: Một số thuốc như prednisone dexamethason, solumedrol có thể kiểm soát chứng viêm và đau do bệnh gút.

Thuốc hạ acid uric máu ngăn ngừa biến chứng bệnh gút

Nếu khớp bị tổn thương hay xuất hiện các hạt tophi, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc giảm mức acid uric, một số thuốc được sử dụng như:

  • Thuốc ngăn chặn sản xuất acid uric: Các loại thuốc được gọi là chất ức chế sản sinh acid uric trong cơ thể giúp hạn chế bệnh tiến triển.
  • Thuốc đào thải acid uric: Những loại thuốc này được gọi là uricosurics giúp tăng uric niệu cải thiện khả năng đào thải acid uric ra khỏi cơ thể.
  • Các thuốc trong nhóm này bao gồm Allopurinol , Febuxostat

Phòng ngừa bệnh Gout

Người bệnh thường có các dấu hiệu cảnh báo trước các đợt gout cấp như đau đầu, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, tiểu gắt, khó cử động chi dưới, đau bụng, ợ nóng,… Đây là thời điểm tốt nhất để điều trị phòng ngừa, không cho cơn gout cấp khởi phát.

Bên cạnh điều trị bằng thuốc, bệnh nhân cần có lối sống khoa học và lành mạnh để ngăn ngừa đẩy lùi bệnh tái phát:

  • Thực hiện chế độ ăn uống phù hợp để kiểm soát cân nặng cũng như năng lượng trong cơ thể.
  • Giảm lượng đạm và tránh các loại thực phẩm giàu purin như: các loại thịt có màu đỏ, nội tạng và hải sản.
  • Không sử dụng rượu bia và các chất kích thích như cà phê, thuốc lá,…

Những thực phẩm người bệnh gout không nên tiêu thụ tránh bệnh nặng thêm

*Nên:

  • Tăng cường vitamin C vào khẩu phần ăn theo hướng dẫn của bác sĩ.
  • Uống đủ nước để hỗ trợ đào thải acid uric ở trong máu.
  • Ăn nhiều rau củ quả như xà lách, cà rốt, khoai tây, dưa gang, dưa chuột, cà chua, trứng, sữa và các chế phẩm phomat trắng không lên men,…
  • Tập thể dục, thể thao để nâng cao sức khỏe, cũng như sinh hoạt điều độ, thư giãn, làm việc nhẹ nhàng, tránh lao động quá sức dễ chấn thương, giảm căng thẳng, mệt mỏi về tinh thần

Bệnh gout gây đau nhức thường xuyên và có nhiều đợt cấp tái phát gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí có nguy cơ gây tàn phế suốt đời.Nên duy trì lối sống lành mạnh. Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ với người thân để phòng tránh bệnh lý này!

Dược sĩ Nguyễn Thanh LoanKiểm duyệt nội dung - Nhà thuốc Bạch Mai
Điện thoại | Email | Facebook | Youtube | Tiktok | Twitter

Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan tốt nghiệp Khoa Dược tại trường Cao đẳng y dược Pasteur. Hiện đang là quản lí nội dung tại Nhà thuốc Bạch Mai.

More Posts