AKBA (Acetyl-11-keto-β-boswellic acid) là một hoạt chất tự nhiên thuộc nhóm acid boswellic, được chiết xuất từ nhựa cây nhũ hương (còn gọi là hắc lục hương, tên khoa học Boswellia serrata). Đây là hợp chất nổi bật nhất trong nhóm acid boswellic do khả năng chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ, được ứng dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và hiện đại 23.
AKBA là một trong bốn đồng phân chính của acid boswellic, cùng với BA, ABA và KBA. Trong đó, AKBA có hoạt tính sinh học mạnh nhất, hiệu quả chống viêm vượt trội so với các đồng phân khác (AKBA > KBA > ABA > BA).
Nhũ hương đã được sử dụng hàng nghìn năm ở Ấn Độ, Trung Đông và các nước châu Á để điều trị viêm khớp, vết thương và bệnh đường tiêu hóa.
AKBA tác động thông qua nhiều con đường phân tử để ức chế viêm và bảo vệ mô:
Ức chế enzyme 5-lipoxygenase (5-LOX): Ngăn chặn tổng hợp leukotriene – chất trung gian gây viêm khớp và phá hủy sụn.
Ức chế NF-κB: Giảm biểu hiện các cytokine tiền viêm như TNF-α, IL-1, IL-6, từ đó hạn chế phản ứng viêm và đau.
Bảo vệ sụn khớp: Ức chế enzyme MMP-3 (matrix metalloproteinase-3) – enzyme phân hủy collagen và proteoglycan trong sụn, giúp làm chậm thoái hóa khớp.
Điều hòa methyl hóa DNA: Nghiên cứu của Wang Honglin (2019) chỉ ra AKBA ức chế MAT2A, làm giảm SAM (S-adenosylmethionine), ảnh hưởng đến quá trình methyl hóa histone H3K27me3, từ đó điều chỉnh biểu hiện gene liên quan đến viêm.
Chống viêm, giảm đau khớp: Hiệu quả trong điều trị viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp, viêm khớp mãn tính. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy giảm 50% cơn đau sau 90 ngày sử dụng liều 250mg/ngày.
Tái tạo sụn và dịch khớp: Kích thích sản xuất collagen type 2 và acid hyaluronic, tăng độ bền và dẻo dai cho khớp.
Hỗ trợ điều trị bệnh tự miễn: Như Crohn, viêm loét đại tràng, hen suyễn nhờ khả năng điều hòa miễn dịch.
Ứng dụng trong ung thư: Ức chế tăng sinh tế bào ung thư não, vú và tuyến tụy.
Điều trị vảy nến: Thông qua cơ chế điều hòa methyl hóa gene, giảm viêm da.
AKBAMAX: Là dạng chiết xuất chuẩn hóa từ nhũ hương, chứa ≥40% acid boswellic (trong đó AKBA ≥10%), hiệu quả gấp 4 lần chiết xuất thông thường. Sản phẩm này được ứng dụng trong Khớp AKA Tâm Bình – kết hợp với glucosamine, collagen type 2 và thảo dược truyền thống để hỗ trợ giảm đau, tái tạo sụn.
Liều dùng khuyến nghị:
Viêm khớp: 100–250mg/ngày (tùy hàm lượng AKBA 20–30%).
Bệnh Crohn/viêm đại tràng: 400mg x 3 lần/ngày.
Không tác dụng phụ lên tiêu hóa: Khác với NSAID (aspirin, corticoid), AKBA ức chế chọn lọc 5-LOX nên không gây loét dạ dày.
Hàm lượng beta acid boswellic <2%: Giảm nguy cơ kết tập tiểu cầu và đông máu.
An toàn cho dùng lâu dài: Nghiên cứu lâm sàng không ghi nhận phản ứng nghiêm trọng, phù hợp cho người cao tuổi.
Chống chỉ định: Phụ nữ mang thai (nguy cơ băng huyết), người dị ứng với thành phần.
Nghiên cứu của Đại học Tuebingen (Đức) chứng minh AKBA có hiệu quả tương đương NSAID nhưng an toàn hơn.
Thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân thoái hóa khớp: 70% cải thiện vận động sau 14 ngày.
Kết luận
AKBA là hoạt chất đa tác dụng, đặc biệt nổi bật trong hỗ trợ xương khớp nhờ cơ chế chống viêm mạnh và khả năng tái tạo mô. Sản phẩm như AKBAMAX kết hợp công nghệ hiện đại và thảo dược truyền thống mang lại giải pháp an toàn, hiệu quả cho người bệnh. Tuy nhiên, cần tham vấn bác sĩ để điều chỉnh liều lượng phù hợp.
