Hộp 1 tuýp x 150ml
Hộp 1 tuýp x 30g
Cholesterol – Hiểu đúng để kiểm soát hiệu quả: Phân biệt HDL và LDL, nguyên nhân gây tăng cholesterol và cách giảm cholesterol xấu qua chế độ ăn, lối sống.
Cholesterol là một chất béo quan trọng trong cơ thể, tham gia vào quá trình xây dựng màng tế bào, sản xuất hormone và hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, khi dư thừa cholesterol xấu (LDL), nó có thể tích tụ trong thành động mạch, dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như xơ vữa động mạch, đột quỵ và bệnh tim mạch. Bài viết này cung cấp thông tin toàn diện về cholesterol, phân biệt cholesterol tốt (HDL) và xấu (LDL), đồng thời hướng dẫn cách kiểm soát mức cholesterol hiệu quả.
Cholesterol là một lipid (chất béo) có mặt trong mọi tế bào của cơ thể. Nó được tổng hợp chủ yếu tại gan (80%) và hấp thu từ thực phẩm (20%). Cholesterol không tan trong máu nên cần kết hợp với protein tạo thành lipoprotein để vận chuyển. Có hai loại lipoprotein chính:
LDL (Low-Density Lipoprotein): Vận chuyển cholesterol từ gan đến các mô. LDL dư thừa bám vào thành mạch, gây xơ vữa.
HDL (High-Density Lipoprotein): Thu gom cholesterol dư thừa từ mô và đưa về gan để đào thải.
Cấu tạo màng tế bào: Giúp màng tế bào linh hoạt và ổn định.
Sản xuất hormone: Tham gia tổng hợp hormone sinh dục (estrogen, testosterone) và hormone tuyến thượng thận.
Hỗ trợ tiêu hóa: Là nguyên liệu tạo muối mật, giúp tiêu hóa chất béo.
Tổng hợp vitamin D: Cholesterol chuyển hóa thành vitamin D dưới ánh nắng mặt trời.
| Chỉ Số | HDL (Tốt) | LDL (Xấu) |
|---|---|---|
| Vai trò | Vận chuyển cholesterol dư thừa về gan | Lắng đọng cholesterol trong động mạch |
| Mức lý tưởng | ≥60 mg/dL | <100 mg/dL |
| Ảnh hưởng sức khỏe | Giảm nguy cơ tim mạch | Tăng nguy cơ xơ vữa động mạch |
Chế độ ăn không lành mạnh:
Thực phẩm giàu chất béo bão hòa (thịt đỏ, mỡ động vật).
Đồ chiên rán, thức ăn nhanh.
Lối sống ít vận động: Làm giảm HDL và tăng LDL.
Di truyền: Một số người mắc tăng cholesterol máu gia đình (FH).
Tuổi tác và giới tính: Cholesterol thường tăng sau tuổi 20, nam giới có nguy cơ cao hơn.
Bệnh lý nền: Tiểu đường, suy giáp, bệnh thận.
Xơ vữa động mạch: LDL tích tụ tạo mảng bám, thu hẹp lòng mạch, giảm lưu thông máu.
Bệnh tim mạch vành: Tắc nghẽn động mạch vành gây đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim.
Đột quỵ: Mảng bám vỡ ra tạo cục máu đông, chặn mạch máu não.
Bệnh động mạch ngoại biên: Đau chân khi vận động do thiếu máu nuôi chi.
Cholesterol toàn phần: <200 mg/dL.
LDL: <100 mg/dL (người khỏe mạnh), <70 mg/dL (người có bệnh tim).
HDL: ≥60 mg/dL.
Triglyceride: <150 mg/dL.
Lưu ý: Nên nhịn ăn 9–12 giờ trước khi xét nghiệm để kết quả chính xác.
Giảm chất béo bão hòa: Thay thế mỡ động vật bằng dầu ô liu, dầu hạt cải.
Tăng chất xơ: Yến mạch, đậu, rau xanh giúp giảm hấp thu cholesterol.
Thực phẩm giàu omega-3: Cá hồi, cá ngừ, hạt chia.
Hạn chế đường và tinh bột tinh chế: Giảm nguy cơ tăng triglyceride.
Aerobic: Đi bộ, chạy bộ, bơi lội 150 phút/tuần giúp tăng HDL.
Rèn luyện sức mạnh: Nâng tạ 2–3 lần/tuần.
Bỏ thuốc lá: Hút thuốc làm giảm HDL và tổn thương mạch máu.
Hạn chế rượu bia: Uống tối đa 1 ly/ngày (nữ) và 2 ly/ngày (nam).
Kiểm soát cân nặng: Giảm 5–10% cân nặng giúp cải thiện cholesterol.
Statin: Atorvastatin, Rosuvastatin – ức chế sản xuất cholesterol tại gan.
Ezetimibe: Giảm hấp thu cholesterol từ ruột.
Thuốc tiêm PCSK9 ức chế: Dành cho người không đáp ứng với statin.
“Người gầy không bị cholesterol cao”: Di truyền và chế độ ăn ảnh hưởng nhiều hơn cân nặng.
“Trứng làm tăng cholesterol”: Lòng đỏ trứng chứa cholesterol nhưng ít ảnh hưởng đến máu nếu ăn điều độ.
“Chỉ người già mới cần kiểm tra cholesterol”: Nên xét nghiệm từ tuổi 20 để phòng ngừa sớm.
Ứng dụng CRISPR: Thử nghiệm chỉnh sửa gene để điều trị tăng cholesterol máu gia đình.
Vaccine phòng ngừa xơ vữa động mạch: Kích thích hệ miễn dịch chống lại LDL.
Chế độ ăn Địa Trung Hải: Giảm 30% nguy cơ tim mạch nhờ giàu chất xơ và chất béo không bão hòa.
Cholesterol toàn phần ≥240 mg/dL, LDL ≥160 mg/dL được xem là cao.
Có. Thay đổi chế độ ăn, tập thể dục và bỏ thuốc lá có thể cải thiện đáng kể.
Một số loại như men gạo đỏ, dầu cá omega-3 hỗ trợ, nhưng cần tham vấn bác sĩ.
Có, đặc biệt trẻ có tiền sử gia đình mắc bệnh tim hoặc cholesterol cao.
Cholesterol là chất thiết yếu nhưng cần được kiểm soát để tránh rủi ro sức khỏe. Duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, tập thể dục đều đặn và khám sức khỏe định kỳ giúp cân bằng mức cholesterol. Hiểu rõ về HDL và LDL, tránh quan niệm sai lầm là chìa khóa để bảo vệ tim mạch và sống khỏe mạnh.
Có thể bạn quan tâm: Cholesterol là gì, cholesterol cao, cách giảm cholesterol, HDL và LDL, chế độ ăn giảm cholesterol, xơ vữa động mạch.
