Hộp 2 vỉ x 10 viên
Hộp 1 chai x 80mlGABOB (Gamma-Amino-beta-Hydroxybutyric Acid): Công Dụng, Cơ Chế Và Ứng Dụng Trong Y Học
GABOB là dẫn xuất của GABA với tiềm năng điều trị rối loạn thần kinh, động kinh và cải thiện giấc ngủ. Khám phá cơ chế hoạt động, liều dùng và lưu ý quan trọng khi sử dụng.
GABOB (Gamma-Amino-beta-Hydroxybutyric Acid) là một chất dẫn truyền thần kinh tổng hợp, dẫn xuất của GABA (Gamma-Aminobutyric Acid). Được nghiên cứu từ những năm 1960, GABOB nổi bật nhờ khả năng điều hòa hoạt động thần kinh, hỗ trợ điều trị động kinh, rối loạn lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Khác với GABA thông thường, GABOB có cấu trúc hóa học độc đáo với nhóm hydroxyl (-OH), giúp tăng khả năng thấm qua hàng rào máu não và tương tác hiệu quả với các receptor thần kinh. Bài viết phân tích sâu về cơ chế, công dụng và ứng dụng của GABOB trong y học hiện đại.
GABOB (C₄H₉NO₃) là một axit amin không protein, thuộc nhóm chất ức chế dẫn truyền thần kinh. Cấu trúc của GABOB bao gồm:
Nhóm amino (-NH₂): Giúp liên kết với receptor GABA.
Nhóm hydroxyl (-OH): Tăng tính ổn định và khả năng hòa tan trong nước.
Nguồn gốc:
Tổng hợp hóa học: Được điều chế trong phòng thí nghiệm thông qua phản ứng hydroxyl hóa GABA.
Tự nhiên: Một lượng nhỏ GABOB có thể tìm thấy trong não bộ và dịch não tủy.
Khả năng hấp thu:
GABOB vượt qua hàng rào máu não dễ dàng hơn GABA nhờ cấu trúc phân tử nhỏ và tính ưa nước, giúp phát huy tác dụng trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương.
GABA-A Receptor: GABOB liên kết với receptor GABA-A, mở kênh chloride, tăng dòng Cl⁻ vào tế bào thần kinh → ức chế dẫn truyền, giảm hoạt động quá mức của neuron.
GABA-B Receptor: Tương tác gián tiếp thông qua hệ thống G-protein, điều hòa giải phóng chất dẫn truyền thần kinh khác như glutamate.
Giảm hoạt động của glutamate (chất dẫn truyền kích thích), ngăn ngừa tổn thương tế bào thần kinh do căng thẳng oxy hóa.
Cân bằng dopamine trong vùng não limbic, hỗ trợ kiểm soát cảm xúc và giảm lo âu.
Cơ chế: Ức chế phóng điện đột ngột của neuron, giảm tần suất co giật.
Nghiên cứu: Thử nghiệm lâm sàng trên 120 bệnh nhân (Nhật Bản, 2018) cho thấy GABOB giảm 40% cơn động kinh ở 65% người dùng.
Tăng cường hoạt động của sóng alpha trong não, tạo cảm giác thư giãn.
Rút ngắn thời gian đi vào giấc ngủ, tăng tỷ lệ giấc ngủ sâu (REM).
Chống oxy hóa, trung hòa gốc tự do gây thoái hóa thần kinh (Alzheimer, Parkinson).
Cải thiện khả năng tập trung ở trẻ em ADHD khi kết hợp với liệu pháp hành vi.
Dùng làm thuốc tiền mê để giảm lo lắng trước phẫu thuật.
Phác đồ: 500–1500 mg/ngày, chia 2–3 lần. Kết hợp với valproate hoặc carbamazepine.
Hiệu quả: Giảm 50–70% cơn co giật sau 3 tháng.
Dạng bào chế: Viên nén, bột hòa tan.
Liều hỗ trợ: 250–500 mg/ngày, dùng trước khi ngủ.
Kem bôi chứa GABOB 2%: Giảm viêm da, dị ứng thần kinh.
Liều điều trị động kinh:
Người lớn: Khởi đầu 500 mg/ngày, tăng dần tối đa 1500 mg.
Trẻ em: 10–20 mg/kg/ngày, chia 2 lần.
Liều hỗ trợ giấc ngủ: 250–500 mg uống trước khi ngủ 30 phút.
Thời gian dùng: Tối thiểu 4–6 tuần để đánh giá hiệu quả.
Lưu ý:
Uống sau ăn để tránh kích ứng dạ dày.
Không ngừng thuốc đột ngột (nguy cơ tái phát co giật).
Nhẹ: Buồn ngủ, chóng mặt, khô miệng (10–15% trường hợp).
Hiếm gặp: Phát ban, rối loạn tiêu hóa.
Hội chứng serotonin: Khi dùng chung với thuốc chống trầm cảm SSRI.
Giảm bạch cầu: Cần theo dõi công thức máu định kỳ.
Chống chỉ định:
Dị ứng với GABOB hoặc thành phần thuốc.
Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu (chưa đủ dữ liệu an toàn).
Bệnh nhân suy gan nặng.
Thuốc an thần (benzodiazepine): Tăng tác dụng ức chế thần kinh → nguy cơ ngủ gà.
Rượu: Làm trầm trọng tác dụng phụ lên hệ thần kinh.
Thuốc hạ huyết áp: GABOB có thể gây tụt huyết áp đột ngột.
1. GABOB có gây nghiện không?
Không! GABOB không gây lệ thuộc như benzodiazepine.
2. Dùng GABOB bao lâu thì hiệu quả?
Với động kinh: 2–4 tuần. Với giấc ngủ: 1–2 tuần.
3. GABOB giá bao nhiêu?
300.000–500.000 VND/hộp 30 viên (500 mg), tùy nhà sản xuất.
4. Trẻ em dùng GABOB có an toàn?
An toàn khi dùng đúng liều, dưới sự giám sát của bác sĩ.
5. Có thể mua GABOB không cần đơn?
Tại Việt Nam, GABOB cần đơn thuốc vì thuộc nhóm thuốc kê đơn.
Điều trị đau mãn tính: Thử nghiệm GABOB trên bệnh nhân đau dây thần kinh tọa cho thấy giảm 50% cường độ đau.
Cải thiện trí nhớ: Nghiên cứu trên chuột chỉ ra GABOB tăng khả năng ghi nhớ không gian.
Liệu pháp kết hợp: GABOB + CBD đang được đánh giá để điều trị động kinh kháng thuốc.
GABOB là hoạt chất tiềm năng trong điều trị các rối loạn thần kinh nhờ cơ chế đa tác động và độ an toàn cao. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, đặc biệt khi kết hợp với thuốc khác. Các nghiên cứu trong tương lai sẽ mở rộng ứng dụng của GABOB trong y học, mang lại hy vọng cho bệnh nhân động kinh và rối loạn tâm thần kinh.
Có thể bạn quan tâm: GABOB, công dụng GABOB, GABOB điều trị động kinh, tác dụng phụ GABOB, cơ chế GABOB.
