Hộp 1 lọ x 100 viên
Hộp 1 vỉ x 10 viênKhiếm Thực: Vị Thuốc Bổ Tỳ Thận Vàng Trong Y Học Cổ Truyền
*Cập nhật ngày: 22/04/2025*
Khiếm Thực Là Gì? Nguồn Gốc Và Đặc Điểm Thực Vật
Thành Phần Hóa Học Và Giá Trị Dinh Dưỡng
Công Dụng Trị Liệu Trong Y Học Cổ Truyền Và Hiện Đại
Cách Dùng, Liều Lượng Và Bài Thuốc Kinh Điển
Lưu Ý Và Tương Tác Khi Sử Dụng
Câu Hỏi Thường Gặp
Kết Luận
Khiếm thực (tên khoa học: Euryale ferox Salisb.) là một loài thực vật thuộc họ Súng (Nymphaeaceae), mọc phổ biến ở đầm ao, sống hàng năm. Tại Việt Nam, cây này không ra quả và hạt nên dược liệu chủ yếu được nhập từ Trung Quốc, đặc biệt các tỉnh giáp biên như Quảng Tây, Vân Nam 19.
Đặc điểm thực vật:
Lá: Hình tròn rộng, mặt trên màu xanh, mặt dưới màu tím, nổi trên mặt nước.
Hoa: Mọc vào mùa hạ, nở vào sáng sớm và héo vào chiều tối.
Quả: Hình cầu, vỏ màu tím hồng, có gai nhọn, chứa hạt cứng màu đen 36.
Hạt: Đường kính 5–8 mm, vỏ màu đỏ nâu, nhân trắng ngà giàu tinh bột 10.
Ở Việt Nam, củ súng (Nymphaea stellata) thường được dùng thay thế khiếm thực do đặc tính tương tự, nhưng đây là hai loài khác biệt 911.
Khiếm thực chứa nhiều hợp chất có giá trị dược liệu và dinh dưỡng:
Tinh bột (32%): Cung cấp năng lượng, hỗ trợ tiêu hóa 18.
Protein (4.4%) và lipid (0.2%): Duy trì cấu trúc tế bào và chức năng cơ thể 8.
Vitamin C và khoáng chất: Canxi (0.009%), sắt (0.004%), photpho (0.11%) giúp tăng cường xương, máu và miễn dịch 310.
Chất chống oxy hóa: Acid gallic, epicatechin, catalase ngăn ngừa lão hóa và bệnh tim mạch 8.
Enzyme và acid amin: Glutamine, arginine thúc đẩy tổng hợp collagen, làm đẹp da 8.
Khiếm thực có vị ngọt, tính bình, quy vào kinh Tỳ và Thận, với các tác dụng:
Bổ tỳ, kiện vị: Trị tiêu chảy mãn tính, ăn uống kém, tỳ hư 17.
Ích thận, cố tinh: Chữa di tinh, mộng tinh, tiểu đêm, đau lưng mỏi gối 511.
Lợi thấp, chỉ đới: Điều trị khí hư, bạch đới ở phụ nữ 710.
Chống oxy hóa: Giảm stress oxy hóa, ngăn ngừa ung thư và lão hóa sớm 8.
Ổn định đường huyết: Chiết xuất hạt khiếm thực cải thiện chuyển hóa glucose ở chuột tiểu đường 8.
Hỗ trợ tim mạch: Giảm cholesterol và triglyceride, phòng ngừa xơ vữa động mạch 8.
Giảm cân: Chất xơ và protein trong hạt giúp no lâu, kiểm soát cân nặng 8.
Người lớn: 10–30g/ngày, dạng sắc, bột hoặc viên hoàn 19.
Trẻ em: Tham khảo ý kiến thầy thuốc, thường dùng 1/3–1/2 liều người lớn.
Trị tiểu đêm, đau lưng:
Khiếm thực sao vàng (8g), phá cố chỉ, ích trí nhân (mỗi vị 6g). Sắc uống ngày 2 lần 511.
Chữa thận hư, di tinh:
Khiếm thực (20g), hạt kim anh (15g), gạo lứt (100g). Nấu cháo, thêm đường phèn 611.
Trị viêm phế quản mãn tính:
Khiếm thực (50g), táo nhân (10g), cùi hồ đào (10g), gạo tẻ (100g). Nấu cháo ăn 2 lần/ngày 211.
Kiện tỳ, cầm tiêu chảy:
Khiếm thực (30g), biển đậu, bạch truật, phục linh (mỗi vị 30g). Tán bột, pha nước uống 19.
Chống chỉ định: Người táo bón, tiểu khó, âm hư hỏa vượng 710.
Tác dụng phụ: Dùng quá liều gây đầy bụng, khó tiêu.
Bảo quản: Phơi khô, sao vàng, đựng trong lọ kín tránh mọt 37.
Tương tác thuốc: Tránh dùng chung với thuốc lợi tiểu hoặc chống đông 7.
Q: Khiếm thực có dùng được cho phụ nữ mang thai?
A: Chưa có nghiên cứu đầy đủ, nên tham khảo ý kiến bác sĩ 7.
Q: Có thể dùng củ súng thay thế khiếm thực không?
A: Củ súng có thành phần tương tự nhưng hiệu quả thấp hơn. Nên ưu tiên dùng hạt khiếm thực nhập khẩu 911.
Q: Khiếm thực giúp giảm cân như thế nào?
A: Nhờ hàm lượng chất xơ cao, tạo cảm giác no lâu và ổn định đường huyết 8.
Khiếm thực là “thần dược” đa năng trong Đông y, kết hợp giữa giá trị dinh dưỡng và dược tính mạnh mẽ. Từ hỗ trợ tiêu hóa đến cải thiện sinh lý, từ làm đẹp da đến phòng bệnh tim mạch, vị thuốc này xứng đáng có mặt trong tủ thuốc mỗi gia đình. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng liều lượng, kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh để tối ưu hiệu quả.
Tài liệu tham khảo:
Nhà Thuốc FPT Long Châu (2023). Khiếm thực: Loại hạt có nhiều tác dụng chữa bệnh 1.
Vinmec (2023). Cây khiếm thực có tác dụng gì? 2.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (2025). Vị thuốc Khiếm thực 3.
Sức khỏe đời sống (2019). Khiếm thực – Thuốc tốt cho người cao tuổi 5.
Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (2025). Hạt Khiếm thực: Bí quyết sức khỏe từ thiên nhiên 8.
Đỗ Tất Lợi (2023). Cây Khiếm Thực – Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam 9.
Lưu ý: Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo. Người bệnh cần tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng.
