Hộp 1 vỉ x 10 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viênKlebsiella Ozaenae: Đặc Điểm Sinh Học, Bệnh Lý Và Thách Thức Trong Điều Trị
*Cập nhật ngày 23/04/2025*
Klebsiella Ozaenae (K. Ozaenae) là một loài vi khuẩn gram âm thuộc chi Klebsiella, họ Enterobacteriaceae. Ban đầu, nó được coi là phân loài của Klebsiella pneumoniae nhưng hiện được xác định là một loài riêng biệt nhờ các phương pháp phân tích di truyền hiện đại 312. Vi khuẩn này nổi tiếng với khả năng gây bệnh cơ hội, đặc biệt ở người suy giảm miễn dịch, và đang trở thành mối lo ngại y tế toàn cầu do tình trạng kháng kháng sinh gia tăng. Bài viết này khám phá sâu về đặc điểm sinh học, cơ chế gây bệnh, phương pháp điều trị và phòng ngừa nhiễm trùng do K. Ozaenae.
Hình dạng: Trực khuẩn ngắn, không di động, có vỏ polysaccharide dày giúp chống lại hệ miễn dịch vật chủ và kháng sinh 19.
Khả năng sinh tồn: Kỵ khí tùy ý, lên men lactose và không tạo nha bào 1.
K. Ozaenae từng được xếp vào nhóm Klebsiella pneumoniae subsp. ozaenae nhưng hiện được công nhận là loài độc lập dựa trên phân tích gen 16S rRNA và các đặc điểm sinh hóa như không sử dụng malonate 712.
Vi khuẩn thường cư trú ở niêm mạc mũi, họng và đường tiêu hóa người. Nó cũng tồn tại trong môi trường bệnh viện, đặc biệt trên các thiết bị y tế như ống thông tiểu, máy thở 911.
Vỏ polysaccharide: Ngăn chặn thực bào và hoạt động của bổ thể 9.
Siderophore: Giúp vi khuẩn chiếm sắt từ vật chủ, tăng khả năng sinh sôi 12.
Khả năng kháng thuốc: Mang gen kháng beta-lactamase (ESBL) và carbapenemase 211.
Viêm mũi teo (Ozaena): Đặc trưng bởi teo niêm mạc mũi, chảy dịch mủ có mùi hôi 37.
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Chiếm 39% ca nhiễm K. Ozaenae, thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi hoặc bệnh nhân đặt ống thông 7.
Viêm phổi: Triệu chứng sốt cao, ho đờm đặc, đau ngực, có thể dẫn đến áp xe phổi 16.
Nhiễm trùng máu và viêm màng não: Nguy cơ tử vong lên đến 50% nếu không điều trị kịp thời 69.
Bệnh nhân suy giảm miễn dịch (HIV, tiểu đường, ung thư).
Người dùng kháng sinh dài ngày hoặc thiết bị y tế xâm lấn 15.
ESBL (Extended-Spectrum Beta-Lactamase): Phá hủy cephalosporin và penicillin 11.
Carbapenemase (KPC, NDM): Vô hiệu hóa carbapenem – nhóm kháng sinh mạnh nhất 212.
Đột biến gen AmpC: Kháng cephalosporin thế hệ 3 11.
Nghiên cứu tại Panama (2020): 60.7% chủng K. Ozaenae kháng carbapenem, 33.3% mang gen NDM 2.
Thống kê tại Ả Rập Saudi (2024): Tỷ lệ kháng ampicillin 100%, ciprofloxacin 30% 7.
Kháng sinh nhạy cảm: Carbapenem (imipenem, meropenem), aminoglycoside (amikacin), kết hợp chất ức chế beta-lactamase (ví dụ: ceftazidime/avibactam) 1112.
Liệu pháp phối hợp: Sử dụng colistin + carbapenem hoặc kháng sinh mới như cefiderocol trong trường hợp đa kháng 11.
Lưu ý: Luôn dựa trên kết quả kháng sinh đồ để tránh thất bại điều trị 56.
Vệ sinh tay: Rửa tay bằng cồn hoặc xà phòng trước và sau khi tiếp xúc với bệnh nhân 9.
Khử trùng thiết bị: Đặc biệt ống thông, máy thở, dụng cụ phẫu thuật 9.
Cách ly bệnh nhân nhiễm đa kháng: Giảm nguy cơ lây chéo 11.
Tăng cường miễn dịch: Dinh dưỡng hợp lý, tiêm phòng đầy đủ.
Hạn chế lạm dụng kháng sinh: Chỉ dùng khi có chỉ định y tế 5.
Các nghiên cứu đang thử nghiệm vaccine OM-85 – hỗn hợp lysate vi khuẩn bao gồm K. Ozaenae – để tăng cường miễn dịch đường hô hấp 7.
Cefiderocol: Kháng sinh sắt chelate, hiệu quả với vi khuẩn đa kháng 11.
Eravacycline: Kháng sinh tetracycline tổng hợp, hoạt động trên chủng kháng carbapenem 12.
Sử dụng virus ký sinh (phage) tiêu diệt K. Ozaenae đang được thử nghiệm lâm sàng, hứa hẹn giảm phụ thuộc vào kháng sinh 12.
Klebsiella Ozaenae là mầm bệnh nguy hiểm với khả năng gây nhiễm trùng đa dạng và kháng thuốc mạnh. Việc điều trị đòi hỏi phối hợp giữa chẩn đoán chính xác, sử dụng kháng sinh hợp lý và áp dụng biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt. Trong tương lai, nghiên cứu về vaccine và liệu pháp thay thế kháng sinh sẽ là chìa khóa để kiểm soát loại vi khuẩn này. Người bệnh cần tuân thủ chỉ định y tế và nâng cao ý thức phòng bệnh để giảm thiểu rủi ro nhiễm trùng.
Tài Liệu Tham Khảo:
[1] Vinmec: Tìm hiểu vi khuẩn Klebsiella Pneumoniae
[2] PMC: Kháng kháng sinh ở Klebsiella Ozaenae
[3] PMC: Nhiễm trùng do Klebsiella Ozaenae
[5] Medscape: Dịch tễ học và điều trị Klebsiella
[6] PMC: Ca lâm sàng viêm phổi do K. Ozaenae
[7] PMC: Đặc điểm dịch tễ K. Ozaenae
[8] CDC: Thông tin về Klebsiella
[9] MSD Manuals: Hướng dẫn điều trị
[10] PMC: Tiến hóa của Klebsiella
Lưu ý: Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp.
