Thông tin chi tiết về hoạt chất Piracetam

1. Công dụng và chỉ định

Piracetam là một hoạt chất thuộc nhóm thuốc hưng trí (nootropic), có tác dụng cải thiện chuyển hóa tế bào thần kinh và hỗ trợ chức năng nhận thức. Các chỉ định chính bao gồm:

• Người lớn:

  • Điều trị triệu chứng hội chứng tâm thần thực thể (suy giảm trí nhớ, rối loạn chú ý, thiếu động lực).

  • Chứng rung giật cơ có nguồn gốc vỏ não (đơn trị hoặc phối hợp).

  • Chóng mặt, rối loạn thăng bằng không do nguyên nhân tâm thần.

  • Phòng ngừa đợt cấp nghẽn mạch ở bệnh hồng cầu hình liềm.

  • Hỗ trợ nghiện rượu và suy giảm nhận thức sau chấn thương não.

• Trẻ em:

  • Hỗ trợ điều trị chứng khó đọc kết hợp với liệu pháp giáo dục.

2. Cơ chế hoạt động

• Tác động lên hệ thần kinh:

  • Tăng giải phóng chất dẫn truyền thần kinh (acetylcholin, dopamin, noradrenalin), cải thiện dẫn truyền synap và ổn định màng tế bào thần kinh.

  • Tăng tổng hợp ATP trong não nhờ chuyển hóa ADP, giúp não chống lại tình trạng thiếu oxy.

• Tác động lên mạch máu:

  • Giảm kết tập tiểu cầu và độ nhớt máu, cải thiện khả năng biến dạng của hồng cầu.

3. Dạng bào chế và hàm lượng

Piracetam có nhiều dạng bào chế:

• Viên nén/nang: 400mg, 800mg, 1200mg.

• Dung dịch uống: 40mg/ml, 200mg/ml.

• Dung dịch tiêm/truyền: 1g/5ml, 3g/15ml.

4. Liều dùng

Liều lượng thay đổi tùy chỉ định:

• Rung giật cơ: Khởi đầu 7,2g/ngày, tăng dần đến tối đa 24g/ngày.

• Suy giảm trí nhớ ở người già: 1,2–4,8g/ngày.

• Thiếu máu hồng cầu liềm: 160mg/kg/ngày, chia 4 lần.

• Suy thận: Điều chỉnh liều dựa trên độ thanh thải creatinine (ví dụ: Clcr 30–49 ml/phút dùng 1/3 liều thông thường).

5. Tác dụng phụ

• Thường gặp: Buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ, kích động.

• Ít gặp: Rối loạn đông máu, chóng mặt, viêm da, trầm cảm.

6. Chống chỉ định và thận trọng

• Chống chỉ định:

  • Suy thận nặng (Clcr <20 ml/phút).

  • Bệnh Huntington, xuất huyết não.

• Thận trọng:

  • Tránh ngừng thuốc đột ngột (nguy cơ co giật).

  • Thận trọng ở bệnh nhân có nguy cơ chảy máu hoặc dùng thuốc chống đông.

7. Đối tượng đặc biệt

• Phụ nữ mang thai/cho con bú: Không khuyến cáo do khả năng qua nhau thai và sữa mẹ.

• Trẻ em dưới 16 tuổi: Chỉ dùng cho trẻ từ 8 tuổi trở lên trong điều trị khó đọc.

Kết luận: Piracetam là thuốc đa dụng trong điều trị rối loạn thần kinh nhưng cần tuân thủ chỉ định và theo dõi chặt chẽ, đặc biệt ở bệnh nhân suy thận hoặc có tiền sử chảy máu. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.