Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 4 vỉ x 7 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viênQuetiapine: Công Dụng, Liều Dùng và Lưu Ý Khi Sử Dụng Trong Điều Trị Tâm Thần
Quetiapine là thuốc chống loạn thần không điển hình, điều trị tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm. Bài viết chi tiết về cơ chế, liều lượng, tác dụng phụ, tương tác thuốc và giải đáp thắc mắc thường gặp.
Quetiapine (biệt dược phổ biến: Seroquel) là thuốc chống loạn thần không điển hình (atypical antipsychotic) được FDA phê duyệt từ năm 1997. Thuốc được sử dụng rộng rãi trong điều trị tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm nặng (khi kết hợp với thuốc khác). Với cơ chế tác động lên hệ thống dopamine và serotonin, Quetiapine giúp cân bằng chất dẫn truyền thần kinh, cải thiện triệu chứng ảo giác, hoang tưởng và ổn định tâm trạng. Bài viết này cung cấp thông tin toàn diện về công dụng, liều dùng và những lưu ý quan trọng khi sử dụng Quetiapine.
Quetiapine thuộc nhóm thuốc chống loạn thần thế hệ mới, có khả năng điều chỉnh hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh trong não. Khác với thuốc chống loạn thần điển hình, Quetiapine ít gây tác dụng phụ vận động (như run, cứng cơ) nhờ cơ chế tác động chọn lọc.
Thông tin cơ bản:
Dạng bào chế: Viên nén (25mg, 50mg, 100mg, 200mg, 300mg), viên phóng thích kéo dài (XR).
Chỉ định chính:
Tâm thần phân liệt.
Rối loạn lưỡng cực (cả giai đoạn hưng cảm và trầm cảm).
Trầm cảm nặng (kết hợp với thuốc chống trầm cảm).
Cơ chế: Kháng thụ thể dopamine D2 và serotonin 5-HT2A.
Quetiapine hoạt động thông qua việc ức chế các thụ thể dopamine và serotonin trong não:
Kháng thụ thể D2: Giảm hoạt động quá mức của dopamine – nguyên nhân gây ảo giác, hoang tưởng.
Kháng thụ thể 5-HT2A: Tăng giải phóng dopamine ở vỏ não trước trán, cải thiện triệu chứng âm tính (thờ ơ, mất động lực).
Tác động lên thụ thể histamine và adrenergic: Gây an thần nhẹ, hỗ trợ giấc ngủ.
Ưu điểm vượt trội:
Hiệu quả với cả triệu chứng dương tính và âm tính của tâm thần phân liệt.
Ít gây rối loạn vận động so với thuốc thế hệ cũ.
Hiệu quả: Giảm 60–70% triệu chứng ảo giác, hoang tưởng sau 6 tuần (theo nghiên cứu đăng trên The Lancet).
Liều dùng: Khởi đầu 25–50mg/ngày, tăng dần đến 300–800mg/ngày.
Giai đoạn hưng cảm: Liều 400–800mg/ngày.
Giai đoạn trầm cảm: Liều 300mg/ngày (dạng XR).
Kết hợp: Dùng cùng SSRI (như Fluoxetine) với liều 50–300mg/ngày.
Mất ngủ: Liều thấp 25–100mg trước ngủ (cần thận trọng).
Rối loạn lo âu: Một số nghiên cứu cho thấy hiệu quả ở liều 50–150mg.
Liều khởi đầu:
Tâm thần phân liệt: 25mg/ngày, tăng 25–50mg mỗi ngày đến liều mục tiêu.
Rối loạn lưỡng cực: 50mg/ngày, tăng dần sau 3–4 ngày.
Liều duy trì:
300–800mg/ngày (tâm thần phân liệt).
300–600mg/ngày (rối loạn lưỡng cực).
Cách dùng:
Uống nguyên viên với nước, tránh nghiền nát.
Dạng XR uống 1 lần/ngày, tốt nhất vào buổi tối.
Lưu ý quan trọng:
Không ngừng thuốc đột ngột: Giảm liều từ từ trong ít nhất 1–2 tuần để tránh hội chứng cai.
Theo dõi định kỳ: Xét nghiệm đường huyết, lipid máu và cân nặng mỗi 3–6 tháng.
Phổ biến (20–30%):
Buồn ngủ, chóng mặt.
Khô miệng, táo bón.
Tăng cân (do kích thích thụ thể H1).
Nghiêm trọng (hiếm gặp):
Hội chứng chuyển hóa: Tăng đường huyết, rối loạn lipid.
Rối loạn vận động muộn (TD).
Giảm bạch cầu: Cần ngừng thuốc ngay nếu sốt hoặc nhiễm trùng.
Cách xử lý:
Dùng thuốc vào buổi tối để giảm buồn ngủ ban ngày.
Kết hợp chế độ ăn ít đường, tập thể dục để kiểm soát cân nặng.
Thuốc an thần (Benzodiazepine, Rượu): Tăng nguy cơ suy hô hấp.
Ức chế CYP3A4 (Ketoconazole, Erythromycin): Làm tăng nồng độ Quetiapine trong máu.
Thuốc hạ huyết áp: Quetiapine có thể gây tụt huyết áp tư thế.
Khuyến cáo: Thông báo cho bác sĩ tất cả thuốc đang dùng, kể cả thảo dược.
Phụ nữ mang thai: Quetiapine thuộc nhóm C (nguy cơ tiềm ẩn). Cân nhắc lợi ích/nguy cơ.
Người cao tuổi: Giảm liều 30–50% do chức năng gan thận suy giảm.
Bệnh tim mạch: Theo dõi huyết áp và nhịp tim thường xuyên.
Q1: Quetiapine có gây nghiện không?
A: Không. Quetiapine không gây nghiện nhưng cần giảm liều từ từ để tránh hội chứng cai.
Q2: Làm sao giảm tác dụng phụ tăng cân?
A: Duy trì chế độ ăn ít calo, tập thể dục 30 phút/ngày và theo dõi cân nặng định kỳ.
Q3: Quetiapine giá bao nhiêu?
A: Khoảng 50.000–200.000 VNĐ/hộp tùy hàm lượng và thương hiệu.
Q4: Dùng Quetiapine bao lâu thì có tác dụng?
A: Triệu chứng cải thiện sau 1–2 tuần, nhưng hiệu quả tối đa đạt được sau 4–6 tuần.
Q5: Có thể dùng Quetiapine cho trẻ em không?
A: Chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ. Một số nghiên cứu hỗ trợ điều trị rối loạn hành vi ở trẻ >10 tuổi.
Quetiapine là thuốc hiệu quả trong điều trị các rối loạn tâm thần nghiêm trọng, nhưng đòi hỏi sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ để quản lý tác dụng phụ. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ, tái khám định kỳ và kết hợp lối sống lành mạnh để nâng cao chất lượng điều trị.
Lưu ý: Quetiapine, thuốc chống loạn thần, điều trị tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực, tác dụng phụ Quetiapine, liều dùng Quetiapine, Seroquel.
Bài viết kết hợp thông tin cập nhật từ hướng dẫn lâm sàng và nghiên cứu khoa học, phù hợp cho bệnh nhân và người nhà tham khảo.
