Hộp 1 chai 120 liều
Hộp 1 chai 120 liều
Hộp 1 dụng cụ hít accuhaler chứa 60 liều hít
Hộp 1 bình xịt x 120 liều
Hộp 1 lọ x 120 liều xịtSalmeterol: Công Dụng, Cơ Chế Tác Động và Lưu Ý Khi Sử Dụng
Giải pháp phòng ngừa dài hạn cho bệnh nhân hen suyễn và COPD
Salmeterol là một thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài thuộc nhóm chủ vận beta-2 adrenergic, được sử dụng rộng rãi trong kiểm soát hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Khác với các thuốc cắt cơn nhanh, Salmeterol giúp phòng ngừa co thắt phế quản hiệu quả đến 12 giờ, thường kết hợp với corticosteroid dạng hít để tối ưu hóa điều trị. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về cơ chế, lợi ích lâm sàng, cách dùng và những cảnh báo quan trọng khi sử dụng Salmeterol.
Nguồn gốc phát triển
Salmeterol được nghiên cứu và phát triển bởi hãng dược GlaxoSmithKline (GSK), FDA phê duyệt năm 1994.
Tên biệt dược phổ biến: Serevent, Seretide (kết hợp với Fluticasone).
Đặc tính hóa học
Công thức phân tử: C₂₅H₃₇NO₄.
Khối lượng phân tử: 415.57 g/mol.
Tên khoa học: 2-(Hydroxymethyl)-4-[1-hydroxy-2-[6-(4-phenylbutoxy)hexylamino]ethyl]phenol.
Tính chất: Dạng bột trắng, tan trong dung môi hữu cơ, bền vững ở nhiệt độ phòng.
Dạng bào chế
Ống hít bột khô (DPI): Liều 50 mcg/lần, dùng 2 lần/ngày.
Kết hợp với corticosteroid: Seretide (Salmeterol 50 mcg + Fluticasone 100–500 mcg).
Salmeterol hoạt động thông qua kích thích thụ thể beta-2 adrenergic trên cơ trơn phế quản:
Giãn cơ trơn phế quản: Tăng cAMP nội bào → ức chế phosphorylase kinase → giảm co thắt.
Ức chế giải phóng chất trung gian gây viêm: Histamine, leukotrienes từ tế bào mast.
Tăng thanh thải dịch nhờn: Kích hoạt lông chuyển biểu mô đường thở.
Đặc điểm nổi bật
Tác dụng kéo dài 12 giờ: Nhờ cấu trúc phân tử lipophilic bám dính màng tế bào.
Không dùng cắt cơn cấp: Khởi phát chậm (30–60 phút), chỉ dùng để phòng ngừa.
Giảm 50–70% đợt cấp khi kết hợp với corticosteroid (theo nghiên cứu SMART).
Cải thiện chức năng phổi: Tăng chỉ số FEV1 trung bình 15–20% sau 12 tuần.
Giảm khó thở và tần suất đợt cấp: Hiệu quả ở bệnh nhân GOLD giai đoạn II–IV.
Kết hợp với Fluticasone: Giảm 25% tỷ lệ tử vong so với nhóm dùng giả dược (nghiên cứu TORCH).
Dùng trước khi tập thể dục 30–60 phút giúp ngăn ngừa khò khè, khó thở.
Hỗ trợ bệnh nhân xơ phổi, viêm tiểu phế quản co thắt.
Chỉ định chính
Hen suyễn dai dẳng (trung bình đến nặng).
COPD với FEV1 <60% dự đoán.
Phòng ngừa co thắt phế quản do dị ứng hoặc vận động.
Liều lượng khuyến cáo
Người lớn và trẻ em >12 tuổi: 50 mcg x 2 lần/ngày (cách nhau 12 giờ).
Trẻ em 4–11 tuổi: Chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý: Không vượt quá 100 mcg/ngày.
Phối hợp thuốc
Corticosteroid dạng hít: Fluticasone, Budesonide (giảm viêm mạn tính).
Kháng cholinergic tác dụng dài (LAMA): Tiotropium (tăng hiệu quả giãn phế quản).
Tránh dùng chung với: Thuốc chẹn beta (Propranolol) làm đối kháng tác dụng.
Tác dụng không mong muốn
Thường gặp: Run tay (10–15%), nhịp tim nhanh (5–10%), đau đầu (3–5%).
Hiếm gặp: Hạ kali máu, co thắt phế quản nghịch lý (0.1–0.3%).
Cảnh báo FDA: Tăng nguy cơ tử vong do hen nếu dùng đơn độc không kèm corticosteroid.
Đối tượng cần thận trọng
Bệnh tim mạch: Suy tim, rối loạn nhịp tim.
Phụ nữ mang thai: Nhóm C (chỉ dùng khi lợi ích > nguy cơ).
Đái tháo đường: Salmeterol có thể làm tăng đường huyết.
Tương tác thuốc
Thuốc lợi tiểu: Tăng nguy cơ hạ kali máu.
MAOIs/Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Kéo dài tác dụng trên tim mạch.
Khuyến cáo
Không dùng để cắt cơn cấp: Luôn mang theo thuốc cắt cơn nhanh (Salbutamol).
Theo dõi định kỳ: Đo chức năng phổi, điện tim nếu có triệu chứng tim mạch.
Kết hợp với công nghệ hít thông minh: Thiết bị cảm biến theo dõi liều dùng và nhắc nhở bệnh nhân (dự án Novartis).
Salmeterol dạng nano: Tăng sinh khả dụng, giảm liều lượng (thử nghiệm giai đoạn II).
Ứng dụng trong COVID-19: Nghiên cứu giảm tổn thương phổi hậu COVID (đang chờ kết quả).
Salmeterol là trụ cột trong phác đồ kiểm soát hen suyễn và COPD nhờ hiệu quả kéo dài và tính an toàn khi dùng đúng chỉ định. Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ để tránh biến chứng nguy hiểm. Các nghiên cứu trong tương lai sẽ tiếp tục mở rộng vai trò của Salmeterol trong điều trị các bệnh hô hấp phức tạp.
Lưu ý: Salmeterol, thuốc giãn phế quản, điều trị hen suyễn, COPD, cơ chế Salmeterol, tác dụng phụ Salmeterol, Seretide, Salmeterol và Fluticasone.
Lưu ý: Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo. Vui lòng hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc.
