Xem thêm
Để đạt được mục tiêu miễn viện phí, cần một chiến lược tổng thể với các giải pháp đồng bộ trên nhiều lĩnh vực. Dưới đây là các bước triển khai cụ thể, được xây dựng dựa trên kinh nghiệm thực tiễn và các nguồn thông tin đáng tin cậy.
2.1. Xây dựng khung pháp lý và chính sách
2.1.1. Sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế
Luật BHYT hiện tại chưa bao gồm chi trả cho khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc bệnh tật. Từ năm 2026, cần:
- Mở rộng quyền lợi BHYT: Tăng mức chi trả cho dịch vụ y tế cơ bản từ 15% lên 20-30% mức lương cơ sở, bao gồm khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc chẩn đoán sớm, và điều trị một số bệnh mãn tính.
- Tăng mức hưởng BHYT: Đưa mức hưởng của các đối tượng từ 95% lên 100%, và dần dần tăng mức hưởng cho nhóm hiện hưởng 80%.
- Hỗ trợ đóng BHYT: Nhà nước cần tăng ngân sách hỗ trợ mua thẻ BHYT cho các nhóm đối tượng yếu thế, hướng tới 100% dân số tham gia BHYT vào năm 2030.
2.1.2. Ban hành nghị định và thông tư
Bộ Y tế cần phối hợp với các cơ quan liên quan để:
- Ban hành nghị định thí điểm chính sách miễn viện phí cho một số nhóm đối tượng (người nghèo, người cận nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi) từ năm 2026.
- Xây dựng các thông tư quy định chi tiết về danh mục dịch vụ y tế, thuốc, và thiết bị y tế được BHYT chi trả, ưu tiên các dịch vụ kỹ thuật cao và thuốc điều trị bệnh mãn tính.
2.1.3. Thể chế hóa nghị quyết của Bộ Chính trị
Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu xây dựng Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, tương tự Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Nghị quyết này cần:
- Xác định rõ mục tiêu, lộ trình, và trách nhiệm của các cơ quan.
- Tập trung giải quyết các điểm nghẽn như thiếu hụt nguồn lực tài chính, nhân lực y tế, và cơ sở hạ tầng.
- Hoàn thành báo cáo Bộ Chính trị trong tháng 5/2025 và thể chế hóa tại kỳ họp Quốc hội khóa XV.
2.2. Đảm bảo nguồn lực tài chính
2.2.1. Ngân sách nhà nước
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, chi phí để khám sức khỏe định kỳ cho 100 triệu dân với mức 250.000 đồng/lần là khoảng 25.000 tỷ đồng mỗi năm. Để miễn viện phí hoàn toàn, cần nguồn ngân sách lớn hơn nhiều. Các giải pháp bao gồm:
- Tăng phân bổ ngân sách cho y tế: Nâng tỷ lệ chi ngân sách cho y tế từ 6% GDP hiện nay lên 8-10% vào năm 2030, tương đương với các quốc gia thu nhập trung bình cao.
- Tái cơ cấu ngân sách: Ưu tiên đầu tư cho y tế dự phòng và y tế cơ sở, giảm chi phí hành chính không cần thiết.
2.2.2. Huy động nguồn lực xã hội
- Hợp tác công-tư (PPP): Khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào cơ sở hạ tầng y tế, đặc biệt là bệnh viện thông minh và trung tâm y tế vùng.
- Xã hội hóa y tế: Kêu gọi các tổ chức phi chính phủ, quỹ từ thiện, và cá nhân đóng góp cho các chương trình khám sức khỏe định kỳ và hỗ trợ bệnh nhân nghèo.
- Viện trợ quốc tế: Tận dụng các khoản viện trợ không hoàn lại từ các tổ chức như WHO, Ngân hàng Thế giới, và các quốc gia phát triển để nâng cấp hệ thống y tế.
2.2.3. Tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn lực
- Quản lý tài chính minh bạch: Áp dụng công nghệ blockchain và hệ thống quản lý tài chính điện tử để đảm bảo ngân sách y tế được sử dụng hiệu quả.
- Giảm lãng phí: Liên thông dữ liệu xét nghiệm giữa các bệnh viện để tránh lặp lại các xét nghiệm không cần thiết, tiết kiệm chi phí cho cả người dân và nhà nước.
2.3. Cải cách hệ thống y tế
2.3.1. Kiện toàn hệ thống y tế từ trung ương đến cơ sở
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng hệ thống y tế cơ sở phải “đủ năng lực, đủ con người, đủ công nghệ” để người dân đặt niềm tin. Các giải pháp cụ thể:
- Phân tầng kỹ thuật y tế: Xây dựng mô hình y tế hai cấp (trung ương và địa phương), đảm bảo tính kế thừa và hỗ trợ lẫn nhau giữa các cấp.
- Đầu tư cho y tế cơ sở: Trang bị máy móc hiện đại, nâng cấp trạm y tế xã, và đào tạo đội ngũ y bác sĩ tại các vùng sâu, vùng xa.
- Bệnh viện thông minh: Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ 4.0 trong quản lý bệnh viện, chẩn đoán, và điều trị.
2.3.2. Chuyển đổi số y tế
Chuyển đổi số là yếu tố then chốt để giảm chi phí và tăng hiệu quả hệ thống y tế. Các nhiệm vụ cụ thể:
- Sổ sức khỏe điện tử: Hoàn thành triển khai sổ sức khỏe điện tử cho toàn dân trước tháng 9/2025, giúp quản lý sức khỏe trọn đời.
- Bệnh án điện tử: Kết nối dữ liệu giữa các bệnh viện, chia sẻ kết quả xét nghiệm và bệnh án, giảm chi phí và thời gian cho bệnh nhân.
- Ứng dụng AI: Sử dụng AI để hỗ trợ chẩn đoán sớm các bệnh như ung thư, tim mạch, và tiểu đường, từ đó giảm chi phí điều trị giai đoạn muộn.
2.4. Phát triển nguồn nhân lực y tế
2.4.1. Đào tạo và tuyển dụng
- Tăng cường đào tạo: Mở rộng quy mô đào tạo bác sĩ, điều dưỡng, và kỹ thuật viên y tế tại các trường đại học và cao đẳng y khoa.
- Thu hút nhân tài: Tăng lương và chế độ đãi ngộ cho nhân viên y tế, đặc biệt là những người làm việc tại vùng sâu, vùng xa.
- Hợp tác quốc tế: Gửi bác sĩ trẻ ra nước ngoài học tập các kỹ thuật tiên tiến, đồng thời mời chuyên gia quốc tế về giảng dạy.
2.4.2. Nâng cao năng lực chuyên môn
- Đào tạo liên tục: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về kỹ thuật y tế mới, quản lý bệnh viện, và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
- Chương trình trao đổi: Tạo cơ hội cho bác sĩ tại các bệnh viện tuyến dưới học hỏi kinh nghiệm từ các bệnh viện tuyến trung ương.
2.5. Tăng cường y tế dự phòng và chăm sóc sức khỏe chủ động
2.5.1. Khám sức khỏe định kỳ
Chính phủ đặt mục tiêu 100% người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm từ năm 2026. Để thực hiện:
- Tổ chức chiến dịch khám sức khỏe: Triển khai các chương trình khám sức khỏe miễn phí tại cộng đồng, đặc biệt ở khu vực nông thôn và miền núi.
- Sàng lọc bệnh tật: Tập trung vào các bệnh phổ biến như ung thư, tim mạch, tiểu đường, và các bệnh truyền nhiễm.
- Giáo dục sức khỏe: Tuyên truyền về lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống khoa học, vận động thường xuyên, và tránh các chất kích thích.
2.5.2. Phát triển y tế dự phòng
- Tiêm chủng mở rộng: Đảm bảo 100% trẻ em và các nhóm đối tượng nguy cơ được tiêm vaccine đầy đủ.
- Giám sát dịch bệnh: Tăng cường hệ thống giám sát dịch bệnh để phát hiện và kiểm soát sớm các đợt bùng phát.
- Chăm sóc sức khỏe tâm thần: Xây dựng các trung tâm tư vấn tâm lý và hỗ trợ sức khỏe tinh thần tại cộng đồng.
3. Thách thức và giải pháp
3.1. Thách thức
- Nguồn lực tài chính hạn chế: Với ngân sách hiện tại, việc chi 25.000 tỷ đồng mỗi năm cho khám sức khỏe định kỳ đã là một thách thức lớn, chưa kể đến chi phí miễn viện phí toàn diện.
- Thiếu hụt nhân lực y tế: Việt Nam hiện thiếu khoảng 30.000 bác sĩ và 50.000 điều dưỡng, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa.
- Quá tải bệnh viện tuyến trên: Nhiều bệnh viện tuyến trung ương thường xuyên trong tình trạng quá tải, trong khi y tế cơ sở chưa được tin tưởng.
- Chênh lệch vùng miền: Chất lượng y tế giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng miền còn nhiều chênh lệch.
3.2. Giải pháp
- Đa dạng hóa nguồn lực tài chính: Kết hợp ngân sách nhà nước, BHYT, hợp tác công-tư, và viện trợ quốc tế.
- Tăng cường y tế cơ sở: Đầu tư mạnh mẽ vào trạm y tế xã, đảm bảo đủ trang thiết bị và nhân lực để giảm tải cho bệnh viện tuyến trên.
- Chính sách ưu đãi vùng sâu, vùng xa: Cung cấp nhà ở, phụ cấp, và cơ hội thăng tiến cho nhân viên y tế làm việc tại các khu vực khó khăn.
- Tăng cường hợp tác quốc tế: Học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia như Thái Lan, Malaysia, và Nhật Bản trong việc xây dựng hệ thống y tế toàn dân.
4. Vai trò của chuyên gia y tế trong hành trình miễn viện phí
Là một chuyên gia y tế, tôi cam kết đồng hành cùng nhà nước trong các hoạt động sau:
- Tư vấn chính sách: Tham gia xây dựng các đề án và nghị định liên quan đến miễn viện phí, đảm bảo tính thực tiễn và khả thi.
- Đào tạo nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo cho bác sĩ và điều dưỡng, đặc biệt về các kỹ thuật y tế tiên tiến và quản lý bệnh viện thông minh.
- Nghiên cứu và ứng dụng công nghệ: Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng AI và công nghệ 4.0 trong chẩn đoán và điều trị, giúp giảm chi phí và tăng hiệu quả.
- Tuyên truyền cộng đồng: Tham gia các chiến dịch giáo dục sức khỏe, khuyến khích người dân khám sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh.
5. Kết luận
Miễn viện phí toàn dân vào năm 2030 là một mục tiêu đầy thách thức nhưng mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Để đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần một chiến lược tổng thể, kết hợp cải cách chính sách, đảm bảo nguồn lực tài chính, nâng cấp hệ thống y tế, và tăng cường y tế dự phòng. Là một chuyên gia y tế, tôi tin rằng với sự đồng lòng của toàn xã hội, từ chính phủ, ngành y tế, đến từng người dân, chúng ta hoàn toàn có thể biến giấc mơ “miễn viện phí” thành hiện thực, mang lại một tương lai khỏe mạnh, hạnh phúc, và công bằng cho mọi người Việt Nam.
Hành trình này không chỉ là trách nhiệm của nhà nước mà còn là sứ mệnh của tất cả chúng ta. Hãy cùng nhau xây dựng một hệ thống y tế toàn dân, nơi sức khỏe không còn là nỗi lo, mà là nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Nguồn tham khảo:
- Báo cáo của Bộ Y tế và các cơ quan báo chí uy tín.
- Thông báo số 176-TB/VPTW của Văn phòng Trung ương Đảng.
- Bài đăng trên mạng xã hội X về lộ trình miễn viện phí.
