Nhược thị là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị, phòng ngừa
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
3 Tháng mười hai, 2023
Nhược thị là một bệnh về mắt khiến khả năng nhìn của chúng ta không những bị hạn chế mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày. Hãy cùng tìm hiểu nhược thị là gì và nguyên nhân và triêu chứng phòng ngừa qua bài viết dưới đây nhé!
Nhược thị là tình trạng thị giác ở mắt bị suy yếu do não không phát triển đúng cách trong thời kỳ sơ sinh.
Trẻ còn nhỏ nên thường không chia sẻ với cha mẹ về vấn đề này. Kết quả là chứng giảm thị lực của trẻ không được chẩn đoán và điều trị trong nhiều năm.
Phân loại mức độ mắt lười
“Nhược thị thực thể” là thuật ngữ dùng khi chứng suy giảm thị lực ở mắt không thể phục hồi được, còn “nhược thị chức năng” thì có thể khôi phục thị lực sau khi điều trị. Nhược thị (mắt lười) gồm 3 mức độ:
Nhược thị nhẹ
Tầm nhìn của mắt từ 20/40 đến dưới 20/30 được chẩn đoán là nhược thị nhẹ. Nghĩa là người bệnh vẫn có thể nhìn thấy dòng thứ 5 và 6 trong bảng đo thị lực.
Nhược thị trung bình
Tầm nhìn của mắt từ 20/200 đến 20/50 được chẩn đoán là nhược thị trung bình. Lúc này người bệnh chỉ nhìn được 4 dòng trên cùng trong bảng đo thị lực.
Nhược thị nặng
Tầm nhìn của mắt dưới 20/200 được chẩn đoán là bệnh nhược thị nặng. Người bệnh có tầm nhìn kém, không thể thấy bảng đo thị lực.
Nguyên nhân nhược thị ở mắt và yếu tố rủi ro
Xem thêm
Các nguyên nhân nhược thị ở mắt thường bao gồm:
Lác mắt
Lác mắt là tình trạng 2 mắt không nằm thẳng hàng với nhau. Đôi mắt của chúng ta thường di chuyển cùng lúc. Vì vậy, nếu 1 trong 2 mắt di chuyển không khớp với mắt còn lại thì, bộ não điều chỉnh thị lực ảnh hưởng luôn cả bên mắt còn lại.
. Bất thường khúc xạ
Bất thường khúc xạ là hình dạng tự nhiên của mắt hoặc khả năng tập trung của 2 mắt khác nhau khiến tầm nhìn mờ đi. Nếu tật khúc xạ không được điều trị sớm có thể dẫn đến nhược thị. Các tật khúc xạ bao gồm:
Cận thị: khó nhìn các vật ở xa.
Viễn thị: khó nhìn thấy các vật ở gần, xa.
Loạn thị(giác mạc hình bầu dục): tầm nhìn bị mờ, nhòe khiến người bệnh khó nhìn thấy các vật cả ở gần lẫn ở xa.
Tắc nghẽn của trục thị giác
Bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến chức năng mắt đều có thể làm mắt mờ và dẫn đến nhược thị bao gồm:
Mí mắt sụp xuống (sụp mí mắt): một bên mí mắt rủ xuống che mất một phần mắt.
Đục thủy tinh thể: tình trạng thủy tinh thể vẩn đục làm mắt mờ dần.
Các vấn đề về giác mạc.
Yếu tố nguy cơ
Sinh non hoặc không đủ cân nặng
Tiền sử gia đình
Chậm phát triển
Tổn thương thành phần trong suốt của mắt có thể dẫn đến nhược thị
Mờ mắt:Một bên mắt sẽ bị mờ hơn bên còn lại, dễ xuất hiện tình trạng nhức đầu, khó chụp hoặc ném đồ vật
Mỏi mắt:dễ mỏi mắt, chớp mắt và dụi mắt rất nhiều.
Lác mắt:2 mắt không nằm thẳng hàng hoặc nhìn theo các hướng khác nhau dẫn đến việc khó có thể theo dõi theo mọi vật xung quanh.
Sụp mí:1 hoặc cả 2 bên mí mắt sụp xuống cản trở tầm nhìn khiến trẻ dễ té ngã.. là nguyên nhân làm suy giảm thị lực ở mắt, từ đó gây ra nhược thị.
Nheo mắt:biểu hiện nhắm một bên mắt hay nheo mắt khi nhìn.
Nghiêng đầu, cổ khi nhìn
Biến chứng nguy hiểm của bệnh
Nếu không được điều trị kịp thời nhược thị có thể dẫn đến những hậu quả như:
Khó khăn trong việc học tập và đọc hiểu ở trẻ em.
Rối loạn chức năng thị giác như giảm thị lực.
Có thể gây mù lòaở một số trường hợp.
Nhược thị có thể gây ra độ lệch nặng và dẫn đến mắt lác (mắt lé) ảnh hưởng đến thẩm mỹ và khiến trẻ mất tự tin.
Chẩn đoán nhược thị
Một số phương pháp sau đây:
Siêu âm nhãn cầu
Điện võng mạc
Đo khúc xạ
Kiểm tra thị lực
Bảng đo thị lực Snellen
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn thấy mắt của trẻ bị lác trong những tuần đầu tiên sau khi sinh, hãy mang trẻ đến gặp bác sĩ.
Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường của trẻ trong sinh hoạt hằng ngày như hay nheo mắt, nhìn kém, nghiêng đầu, ngoẹo cổ khi xem TV hay khi trẻ gặp các vấn đề chấn thương ở mắt thì nên đưa trẻ đến bác sĩ càng sớm càng tốt.
Nơi khám chữa bệnh nhược thị
Tại Hà Nội:Bệnh viện Mắt Trung Ương, Bệnh viện mắt Việt Nga, Bệnh viện Bạch Mai.
Điều trị mắt nhược thị
Bác sĩ sẽ điều trị mắt nhược thị bằng cách cho trẻ sử dụng mắt yếu hơn để nhìn nhằm mục đích cải thiện và tăng cường kết nối giữa não và cả 2 mắt.
Đeo miếng che mắt
Việc đeo miếng che mắt ở bên mắt khỏe sẽ buộc não sử dụng mắt yếu hơn để nhìn vật, đồng thời tăng cường sức mạnh cho mắt yếu hơn.
Đeo miếng che mắt giúp khắc phục tật nhược thị ở trẻ
Đeo kính chỉnh thị: Kính hoặc kính áp tròng có thể giúp điều chỉnh các vấn đề như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị góp phần khắc phục mắt lười.
Thuốc nhỏ mắt:(thường là atropine) sẽ được các bác sĩ nhỏ vào mắt khỏe hơn để tạm thời làm cho mắt đó bị mờ, khiến trẻ sử dụng mắt yếu hơn để nhìn. Loại thuốc này không gây ra di chứng về sau.
Phẫu thuật: Nếu trẻ bị sụp mí mắt hoặc đục thủy tinh thể gây ra giảm thị lực có thể cần phẫu thuật. Nếu mắt vẫn lác hoặc nhìn lệch khi đeo kính, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để làm thẳng mắt, kết hợp với các phương pháp điều trị nhược thị khác.
=> Điều trị sẽ cải thiện thị lực trong vài tuần đến vài tháng. Điều trị có thể kéo dài từ 6 tháng đến 2năm.
Các biện pháp phòng ngừa nhược thị:
Tư thế ngồi học đúng cách:hướng dẫn trẻ tư thế ngồi học đúng ngay từ khi còn nhỏ để tránh nhược thị như: ngồi thẳng lưng, mắt cách mặt chữ 30cm; phòng học đủ ánh sáng, độ cao bàn ghế đúng tiêu chuẩn theo từng cấp học.
Hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính, tivi quá lâu và liên tục. Nên nghỉ ngơi 10 phút sau mỗi 30 phút sử dụng thiết bị điện tử.
Bổ sung đầy đủ vitamin A, C, E và các khoáng chất như kẽm, selen, magie cho mắt bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạt, cá và trứng.
Tập thể dục thường xuyên để cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng.
Thăm khám mắt định kỳ ít nhất một lần mỗi năm để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý về mắt.
Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh nhược thị nếu nhận diện và phát hiện nguyên nhân gây bệnh càng sớm càng tốt khi trẻ còn nhỏ. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.