RỐI LOẠN TĂNG ĐỘNG GIẢM CHÚ Ý (ADHD): BIỂU HIỆN ,NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
4 Tháng Năm, 2024
Rối loạn tăng động giảm chú ý là bệnh tâm lý, tâm thần ở trẻ em và có thể tồn tại cho đến khi trẻ trưởng thành. Có khoảng 7,2% trẻ em trên toàn thế giới được chẩn đoán mắc bệnh.Trẻ bị ADHD có triệu chứng thiếu tập trung, hiếu động quá mức và hành vi bốc đồng. Điều này ảnh hưởng nhiều đến các mối quan hệ, khả năng học tập của trẻ.Hãy cùng tìm hiểu về rối loạn tăng động giảm chú ý qua bài viết dưới đây nhé!
Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là bệnh lý với đặc trưng là những hành động quá mức bình thường, bốc đồng của trẻ kèm theo sự thiếu tập trung khi học tập hoặc làm việc. Tình trạng này được chẩn đoán khi trẻ còn nhỏ và thường kéo dài đến tuổi trưởng thành. Trẻ mắc ADHD có thể gặp khó khăn trong việc chú ý, kiểm soát hành vi bốc đồng hoặc hoạt động quá mức.
Các loại ADHD phổ biến
Thiếu chú ý (ADD) hoặc rối loạn thiếu tập trung:Với loại ADHD này, trẻ có biểu hiện mất tập trung mà không hiếu động thái quá, thiếu chú ý trong các hoạt động hàng ngày.
Tăng động, bốc đồng:Trẻ tăng động có biểu hiện bồn chồn, không thể ngồi yên, thừa năng lượng và cực kỳ nói nhiều. Tính bốc đồng biểu hiện qua việc ngắt lời người khác và không suy nghĩ kỹ trước khi hành động. Đây là loại ít phổ biến và thường ảnh hưởng đến trẻ nhỏ.
Rối loạn kết hợp:Ở rối loạn dạng này, các triệu chứng thiếu chú ý và tăng động, bốc đồng xuất hiện đồng thời. Khoảng 70% trường hợp rối loạn tăng giảm chú ý thuộc loại này.
ADHD không xác định
Nguyên nhân gây rối loạn tăng động giảm chú ý
Xem thêm
Các nhà khoa học vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể của ADHD nhưng các nỗ lực nghiên cứu vẫn tiếp tục. Các yếu tố có thể liên quan đến sự phát triển của ADHD bao gồm di truyền, môi trường hoặc các vấn đề về thần kinh.
Các yếu tố nguy cơ gây rối loạn tăng động giảm chú ý gồm:
Di truyền: rối loạn tăng động giảm chú ý có thể ảnh hưởng bởi sự di truyền đa gen (nhiều gen kết hợp với nhau để tạo ra bệnh).
Chấn thương sọ não.
Tiếp xúc với chất độc khi mang thai, chẳng hạn như chì, chủ yếu được tìm thấy trong nước sơn và đường ống trong các tòa nhà cũ.
Sử dụng rượu hoặc thuốc lá trong thời kỳ mang thai: là nguyên nhân gây ra rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ em.
Sinh non.
Cân nặng khi sinh thấp.
Triệu chứng rối loạn tăng động giảm chú ý
Các dấu hiệu tăng động giảm chú ý (ADHD) thường biểu hiện trước 12 tuổi. Ở một số trẻ, tình trạng này có thể biểu hiện ngay khi con 3 tuổi.Các triệu chứng và dấu hiệu tăng động chính bao gồm:
Thiếu tập trung khi tham gia các hoạt động.: trẻ thường xuyên bị phân tâm, không thể lắng nghe, tập trung hoàn thành công việc, bỏ dở giữa chừng và hay bỏ quên đồ đạc.
Hiếu động và bốc đồng: trẻ vận động quá mức, không biết mệt mỏi so với các bạn cùng tuổi, nói nhiều. Ngoài ra, trẻ có thể thường xuyên hành động nhanh chóng, nguy hiểm mà không cần suy nghĩ.
Thường xuyên làm mất những thứ cần thiết cho công việc hoặc cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như giấy tờ tùy thân, sách, chìa khóa, ví, điện thoại di động
Khó giữ im lặng: trẻ ghét bầu không khí yên lặng, không thể ngừng nói chuyện hoặc chạy nhảy liên tục, nhất là khi trong lớp học.
Thiếu kiên nhẫn: thích nói leo, cướp lời người khác khi chưa đến lượt hoặc chen ngang vào các cuộc trò chuyện, thảo luận.
Tâm trạng không ổn định: một số người bệnh có thể xuất hiện những rối loạn tâm lý khác kèm theo như tự kỷ, trầm cảm, rối loạn lo âu, mất ngủ hoặc có những hành vi chống đối lại người lớn.
Rối loạn tăng động giảm chú ý nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể tiến triển nhanh chóng gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh. Do đó, cần đưa trẻ đến gặp các bác sĩ sớm nếu có những biểu hiện:
Bốc đồng: có những hành vi nguy hiểm, thiếu suy nghĩ cho bản thân và những người xung quanh.
Tăng động: hoạt động, chạy nhảy hoặc nói quá nhiều, không tập trung trong học tập.
Thay đổi tâm trạng thường xuyên: trẻ có thể chuyển từ trạng thái vui vẻ, hào hứng sang lo lắng, sợ hãi, buồn bã hoặc kích động, cáu gắt…
Nóng tính: trở nên tức giận quá mức khi không được đáp ứng những yêu cầu của trẻ.
Chẩn đoán rối loạn tăng động giảm chú ý
Trẻ chỉ nên được chẩn đoán mắc bệnh tăng động giảm chú ý khi các triệu chứng biểu hiện trước 12 tuổi và liên tục gây ra những vấn đề nghiêm trọng trong gia đình, trường học
Thang đánh giá ADHD và các bài kiểm tra tâm lý
Bác sĩ chuyên khoa sẽ cho người bệnh tiến hành một số bài kiểm tra tâm lý phù hợp để chẩn đoán bệnh theo tiêu chuẩn quốc tế ICD 10 hoặc DSM-5 như:
Người lớn: thường sử dụng các bộ câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
Trẻ em: có thể thu thập thông tin qua những hành động, câu nói của trẻ hoặc thông qua tranh vẽ…
Phương pháp điều trị ADHD
Mục tiêu của điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là cải thiện các triệu chứng của trẻ. Với trẻ nhỏ hơn 5 tuổi, các chuyên gia khuyến nghị, sự can thiệp, hỗ trợ từ cha mẹ là phương pháp điều trị đầu tiên trước khi chuyển sang dùng thuốc.
Điều trị không dùng thuốc
Rối loạn tăng động giảm chú ý có thể được cải thiện và hạn chế tiến triển nhờ việc thay đổi lối sống, thói quen cũng như các biện pháp trị liệu tâm lý không sử dụng thuốc :
Giáo dục tâm lý.
Trị liệu kiểm soát hành vi.
Chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh.
Tập thể dục.
Thuốc điều trị
Một số loại thuốc thường được dùng :
Methylphenidate
Lisdexamfetamine
Dexamfetamine
Guanfacine
Một số thuốc chống trầm cảm hay kích thích khác
Phương pháp phòng ngừa tăng động
Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:
Chăm sóc tốt cho người mẹ ngay từ khi mang thai.
Tạo lập chế độ ăn uống cho trẻ một cách khoa học.
Giúp trẻ sinh hoạt theo lịch trình.
Hướng dẫn cha mẹ cách giáo dục hành vi cho trẻ.
Rèn luyện cho trẻ kỹ năng tập trung, chú ý từ sớm.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có những kiến thức bổ ích về dấu hiệu và cách điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý thường gặp ở trẻ em. Hãy chia sẻ bài viết này đến với tất cả người thân và bạn bè của bạn nhé!
