Bác sĩ Trần Thị Liên 11 Tháng 2, 2025

Trong nhịp sống hiện đại hối hả, giấc ngủ trưa thường bị xem nhẹ hoặc coi là xa xỉ. Tuy nhiên, từ thời cổ đại, nhiều nền văn hóa như Hy Lạp, Tây Ban Nha, hay Nhật Bản đã coi việc nghỉ trưa là một phần thiết yếu của lối sống lành mạnh. Những thiên tài như Leonardo da Vinci hay Thomas Edison cũng nổi tiếng với thói quen chợp mắt ngắn để duy trì sự sáng tạo. Khoa học hiện đại đã chứng minh rằng giấc ngủ trưa không chỉ giúp phục hồi năng lượng mà còn mang lại nhiều lợi ích sâu sắc cho cả thể chất lẫn tinh thần. Bài viết này sẽ khám phá những tác động tích cực của giấc ngủ trưa và cách tận dụng nó một cách hiệu quả.

1. Lợi Ích Về Thể Chất

Giảm Mệt Mỏi và Phục Hồi Năng Lượng
Giấc ngủ trưa ngắn (20–30 phút) giúp giảm nhanh cảm giác uể oải, đặc biệt ở người làm việc ca đêm hoặc thiếu ngủ. Nghiên cứu từ NASA chỉ ra rằng phi công ngủ trưa 26 phút có khả năng tập trung cao hơn 34% và phản ứng nhanh hơn 16%.

Cải Thiện Sức Khỏe Tim Mạch
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Internal Medicine (Hy Lạp, 2007) theo dõi 23.000 người trong 6 năm cho thấy: Nhóm ngủ trưa 3 lần/tuần giảm 37% nguy cơ tử vong do bệnh tim. Nguyên nhân được cho là giấc ngủ ngắn giúp giảm hormone căng thẳng (cortisol), ổn định huyết áp.

Xem thêm

Tăng Cường Hệ Miễn Dịch
Thiếu ngủ làm suy yếu khả năng chống nhiễm trùng. Giấc ngủ trưa kích thích sản xuất cytokine – protein giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và virus. Một thí nghiệm tại Đức (2015) phát hiện: Nhóm ngủ trưa 45 phút có số lượng tế bào bạch cầu cao hơn đáng kể so với nhóm không ngủ.

2. Lợi Ích Về Tinh Thần và Nhận Thức

Tăng Cường Trí Nhớ và Khả Năng Học Tập
Giấc ngủ ngắn hỗ trợ quá trình củng cố thông tin từ trí nhớ ngắn hạn sang dài hạn. Đại học California (Mỹ) chứng minh sinh viên ngủ trưa sau buổi học ghi nhớ bài tốt hơn 20% so với nhóm thức. Điều này đặc biệt hữu ích cho người học ngoại ngữ hoặc kỹ năng mới.

Thúc Đẩy Sáng Tạo
Khi ngủ, não bộ xử lý thông tin theo cách phi tuyến tính, tạo ra các kết nối bất ngờ. Nghiên cứu từ Đại học Harvard chỉ ra rằng những người ngủ trưa thường xuyên có điểm số cao hơn trong các bài kiểm tra tư duy sáng tạo.

Giảm Căng Thẳng và Cải Thiện Tâm Trạng
Ngủ trưa làm giảm nồng độ cortisol và tăng serotonin – hormone tạo cảm giác hạnh phúc. Một khảo sát tại Nhật Bản (2019) trên 2.000 nhân viên văn phòng cho thấy 85% người ngủ trưa đều đặn cảm thấy bớt lo âu và hài lòng hơn với công việc.

3. Nâng Cao Năng Suất và An Toàn

Tối Ưu Hóa Hiệu Suất Làm Việc
Các công ty như Google hay Nike đã đầu tư phòng ngủ trưa cho nhân viên. Theo báo cáo của Hiệp hội Giấc ngủ Mỹ, ngủ trưa 20 phút giúp tăng 35% khả năng tập trung và 50% hiệu quả giải quyết vấn đề.

Phòng Ngừa Tai Nạn
Mệt mỏi là nguyên nhân của 20% tai nạn giao thông toàn cầu (WHO, 2018). Ngủ trưa 15–20 phút giúp tài xế tỉnh táo tương đương uống 2 tách cà phê, nhưng không gây tác dụng phụ như mất ngủ về đêm.

4. Cách Ngủ Trưa Hiệu Quả

  • Thời Lượng Lý Tưởng:

    • 10–20 phút: Phục hồi sự tỉnh táo ngay lập tức, tránh cảm giác “ngủ nướng”.

    • 30–60 phút: Tốt cho trí nhớ dài hạn, nhưng có thể gây mệt mỏi khi thức dậy.

    • 90 phút: Một chu kỳ ngủ đầy đủ, phù hợp để bù đắp thiếu ngủ trầm trọng.

  • Thời Điểm: Nên ngủ trước 15h để không ảnh hưởng đến giấc ngủ đêm.

  • Môi Trường: Yên tĩnh, ít ánh sáng, nhiệt độ mát mẻ (khoảng 22–25°C).

5. Lưu Ý và Tác Hại Nếu Ngủ Không Đúng Cách

  • Ngủ Quá Dài: Trên 60 phút dễ dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt do cơ thể rơi vào trạng thái ngủ sâu.

  • Ảnh Hưởng Đến Giấc Ngủ Đêm: Ngủ trưa muộn hoặc quá dài có thể gây khó ngủ về đêm, đặc biệt ở người mất ngủ kinh niên.

  • Không Phù Hợp Với Mọi Đối Tượng: Người trầm cảm hoặc rối loạn giấc ngủ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng.

Kết Luận
Giấc ngủ trưa không đơn thuần là thói quen thư giãn mà là một công cụ mạnh mẽ để nâng cao sức khỏe toàn diện. Từ việc bảo vệ tim mạch đến thúc đẩy sáng tạo, ngủ trưa khoa học giúp chúng ta sống năng động và cân bằng hơn. Hãy coi đó như một “liều vitamin” cho não bộ và cơ thể – đơn giản, miễn phí, nhưng mang lại hiệu quả bất ngờ.

Bác sĩ Trần Thị LiênKiểm duyệt nội dung - Nhà thuốc Bạch Mai
Điện thoại | Email | Facebook | Youtube | Tiktok | Twitter

Bác sĩ Trần Thị Liên tốt nghiệp khoa Y HỌC DỰ PHÒNG tại trường Đại học y Hà Nội năm 2019. Hiện đang là quản lý nội dung của Nhà thuốc Bạch Mai.

More Posts
Báo cáo nội dung không chính xác - Miễn trừ trách nhiệm