Bác sĩ Trần Thị Liên 9 Tháng hai, 2025

Việc tự ý sử dụng Tamiflu (Oseltamivir) để điều trị cúm mùa không theo chỉ định của bác sĩ tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Dưới đây là những tác hại chính dựa trên cảnh báo từ các chuyên gia y tế và thực tế lâm sàng:

1. Tăng Nguy Cơ Kháng Thuốc

  • Kháng thuốc virus: Lạm dụng Tamiflu khi không cần thiết khiến virus cúm phát triển khả năng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị trong tương lai, đặc biệt với những ca nặng.

  • Giảm hiệu quả điều trị: Theo WHO, việc sử dụng Tamiflu không đúng chỉ định khiến tỷ lệ kháng thuốc tăng, gây khó khăn cho việc kiểm soát dịch.

    Xem thêm

2. Tác Dụng Phụ Nguy Hiểm

  • Triệu chứng thường gặp: Đau đầu, buồn nôn, đau bụng, mệt mỏi, tiêu chảy.

  • Biến chứng nặng: Ở trẻ em, dùng sai liều có thể gây co giật, rối loạn tiêu hóa, thậm chí suy hô hấp 18.

  • Nguy cơ quá liều: Tamiflu chỉ có dạng viên 75mg cho người lớn, việc tự chia liều cho trẻ dễ dẫn đến quá liều hoặc thiếu liều.

3. Chậm Trễ Trong Chẩn Đoán và Điều Trị

  • Bỏ qua nguyên nhân bệnh: Tamiflu chỉ hiệu quả với cúm A, trong khi nhiều trường hợp sốt, ho do virus khác hoặc vi khuẩn. Tự ý dùng thuốc khiến bệnh nhân không được điều trị đúng nguyên nhân, dẫn đến biến chứng như viêm phổi, suy đa tạng.

  • Ví dụ điển hình: Bệnh nhân 78 tuổi ở Hà Nội tự điều trị tại nhà, khi nhập viện đã suy hô hấp nặng, phải thở máy.

4. Lãng Phí Kinh Tế và Tăng Gánh Nặng Y Tế

  • Chi phí cao: Tamiflu có giá đắt đỏ (hàng triệu đồng/lộ), nhưng hiệu quả chỉ đạt tối đa khi dùng trong 48 giờ đầu tiên. Dùng muộn hoặc không cần thiết gây tốn kém vô ích.

  • Gia tăng áp lực bệnh viện: Nhiều ca tự ý dùng thuốc không khỏi phải nhập viện trễ, khiến quá trình điều trị phức tạp và kéo dài.

5. Sai Lầm Trong Phòng Ngừa và Điều Trị

  • Hiểu nhầm về công dụng: Tamiflu không phải “thần dược” trị cúm. 80–90% ca cúm nhẹ tự khỏi sau 5–7 ngày mà không cần thuốc.

  • Bỏ qua biện pháp phòng ngừa cơ bản: Tự ý dùng thuốc thay vì tiêm vắc-xin cúm hàng năm, đeo khẩu trang, rửa tay… làm tăng nguy cơ lây lan và mắc bệnh.

Khuyến Cáo Từ Chuyên Gia

  1. Chỉ dùng Tamiflu khi có chỉ định: Thuốc chỉ được kê đơn cho nhóm nguy cơ cao (người già, trẻ nhỏ, bệnh nền) hoặc ca có biến chứng nặng.

  2. Không tự chẩn đoán: Cần xét nghiệm xác định cúm A trước khi dùng thuốc.

  3. Ưu tiên tiêm phòng: Vắc-xin cúm giảm 40–60% nguy cơ mắc bệnh và biến chứng, cần tiêm nhắc lại hàng năm.

  4. Theo dõi triệu chứng nặng: Khó thở, SpO2 <93%, sốt cao không hạ… cần nhập viện ngay.

Kết Luận: Tự ý dùng Tamiflu không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng do nguy cơ kháng thuốc. Người dân nên tuân thủ hướng dẫn của Bộ Y tế, chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định và ưu tiên các biện pháp phòng ngừa chủ động.