Táo bón: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
18 Tháng Một, 2024
Tình trạng táo bón lâu ngày gây hại cho đường tiêu hóa và ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa táo bón qua bài viết sau nhé!
Táo bón (hay còn gọi là bón) là một tình trạng bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa, với triệu chứng phân khô và cứng dẫn đến khó đi đại tiện kèm cảm giác đau hậu môn, thời gian đại tiện và rặn phân kéo dài hoặc nhiều ngày mới đi một lần (tần suất ít hơn 3 lần/tuần).
Tình trạng thường chỉ xảy ra trong thời gian ngắn và có thể khắc phục dễ dàng. Nhưng nếu để kéo dài có thể tạo thành táo bón mạn tính.
Nguyên nhân gây ra táo bón
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây bệnh, một số nguyên nhân thường gặp như:
Chế độ ăn thiếu chất xơ;
Cơ thể bị mất nước hoặc không uống đủ nước;
Lối sống ít vận động hoặc tập thể dục;
Thói quen đại tiện sai:Có xu hướng không đi hết trong một lần hoặc thường xuyên nhịn đi đại tiện lâu ngày
Thói quen sinh hoạt hàng ngày thay đổi đột ngột;
Tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thuốc như: thuốc chống trầm cảm, thống chống tăng huyết áp, thuốc giảm đau,…-
Quá lạm dụng thuốc nhuận tràng;
Phụ nữ mang thai, người cao tuổi;
Bệnh nhân từng phẫu thuật ở đại trực tràng hoặc vùng hậu môn.
Một số nguyên nhân gây táo bón phổ biến hiện nay
Triệu chứng của táo bón
Xem thêm
Các triệu chứng táo bón ở mỗi đối tượng, độ tuổi có thể khác nhau nhưng thường có các đặc điểm chung là đại tiện khó, phải rặn nhiều, phân cứng, tỏn mỏn, chướng bụng, sờ thấy bụng cứng. Cụ thể hơn:
Dấu hiệu táo bón ở người lớn: Quá 3 ngày không thể đại tiện, chướng bụng, rặn nhưng không đại tiện được, hoặc rất khó để tống phân ra ngoài, phân cứng, phân có thể lẫn máu do xuất huyết hậu môn.
Dấu hiệu táo bón ở trẻ em: Không thể đi đại tiện 3 lần/tuần, chướng bụng, đại tiện khó, mỗi khi đại tiện trẻ phải rặn đỏ mặt, phân cứng, có thể chảy máu nhẹ ở hậu môn do việc rặn quá mức. Hoặc ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi 5-7 ngày không đi đại tiện; phân cứng, có thể kèm máu và chất nhầy; trẻ quấy khóc, lười ăn/bú, ngủ không ngon giấc do chướng bụng, đau bụng.
Biến chứng của táo bón
Các biến chứng nếu để tình trạng táo bón kéo dài như sau :
Táo bón đột ngột, không thể đi tiêu và trung tiện.
Có máu trong phân.
Đau dữ dội khi đi tiêu.
Sụt cân nhiều(>10% cân nặng trong 1 tháng).
Táo bón trên 2 tuần.
Táo bón kèm bí tiểu.
Táo bón có kèm tiêu chảy (phân lỏng nhưng vẫn khó đi) và sốt cao (>38,5 độ)
Chẩn đoán táo bón
Nếu việc chẩn đoán lâm sàng không giúp phát hiện táo bón, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh làm các xét nghiệm bao gồm:
Xét nghiệm máu và phân
Chẩn đoán hình ảnh (CT), (MRI):
Nội soi đại tràng
Đo áp lực hậu môn trực tràng
Phương pháp điều trị táo bón
Thay đổi chế độ ăn uống
Uống 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày.
Ăn nhiều chất xơ, có thể bổ sung trái cây và rau củ sống, ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn.
Hạn chếthực phẩm ít chất xơ như thịt, sữa, phô mai và đồ ăn chế biến sẵn.
Tăng cường vận động.
Tập thể dục 150 phút một tuần với 30 phút mỗi ngày và ít nhất năm ngày một tuần.
Không nhịn đi tiêu ,Tạo thói quen đại tiện hàng ngày từ 15 đến 45 phút sau bữa sáng.
Nâng cao đầu gối khi đại điện bằng cách để chân lên ghế.
Hạn chế sử dụng rượu và đồ uống có chứa cafein
Dùng Thuốc không kê đơn
Áp dụng khi Nếu thay đổi lối sống không cho hiệu quả.
Thuốc nhuận tràng tạo khối: Như Fybogel, Methylcellulose.
Thuốc nhuận tràng thẩm thấu như các thuốc chứa Magnesium citrate.
Thuốc làm mềm phân như Docusat.
Thuốc nhuận tràng làm trơn như dầu khoáng.
Thuốc nhuận tràng kích thích như Bisacodyl, Senna.
Thuốc kê đơn
Nếu bạn vẫn bị táo bón sau khi dùng các thuốc trên, bác sĩ có thể kê cho bạn các loại thuốc sau:
Lubiprostone: Tăng lượng dịch tiết và co bóp ruột giúp làm mềm phân và đại tiện dễ hơn
Linaclotide hoặc plecanatide: Làm cho việc đi tiêu thuận lợi hơn đối với những người bị táo bón lâu dài hoặc hội chứng ruột kích thích nhờ tăng chất nhầy trong lòng ruột giúp phân thoát ra nhanh hơn
Prucalopride: Có thể giúp ruột kết di chuyển phân (tăng nhu động ruột).
Phẫu thuật: Một số tình trạng táo bón có thể cần phải điều trị bằng phẫu thuật như ung thư đại trực tràng hoặc bệnh trĩ mãn tính.
Thụt hậu môn, dùng thuốc sổ
Phương pháp phòng ngừa táo bón
Duy trì một chế độ ăn giàu chất xơ bao gồm tăng cường rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên cám.
uống đủ 2 lít nước mỗi ngày
Nên vận động ít nhất 3 giờ/tuần.
Tránh căng thẳng, trầm cảm, stress.
Không ngồi bồn cầu quá lâu, không rặn khi đại tiện
Nên tập thói quen đi đại tiện vào một khung giờ hàng ngày
Uống một cốc sữa ấm trước khi đi ngủ.
Ăn một số thức ăn chứa vitamin nhóm B một cách thích hợp, như các loại đậu, lương thực thô, khoai lang, khoai tây, đu đủ…, để thúc đẩy nhu động ruột
Nên hạn chế và tránh ăn những đồ ăn khô như đậu tương, lạc…
Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp phòng ngừa, điều trị bệnh táo bón. Nếu bạn thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẻ ngay cho bạn bè và người thân cùng biết nhé!
