Cách dùng

• Đường uống: Uống 1 lần/ngày, có thể uống cùng hoặc không cùng thức ăn vì hấp thu không bị ảnh hưởng bởi thực phẩm.
• Thời gian dùng: Thường dùng vào buổi tối do tác dụng an thần, giúp giảm buồn ngủ ban ngày.
• Ngưng thuốc: Giảm liều dần để tránh hội chứng cai thuốc hoặc tái phát triệu chứng.

Liều lượng

Liều dùng cần được bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng bệnh nhân. Liều tham khảo:

• Điều chỉnh liều: Tăng hoặc giảm 5mg/lần, cách nhau ít nhất 24 giờ, sau khi đánh giá lâm sàng. Liều tối đa 20mg/ngày chưa được chứng minh an toàn.
• Trẻ em (<13 tuổi): Không khuyến cáo do thiếu dữ liệu an toàn. Trẻ 13-17 tuổi: Liều khởi đầu 2,5-5mg/ngày, cần giám sát chặt chẽ.
• Người cao tuổi (≥65 tuổi): Liều khởi đầu 5mg/ngày, điều chỉnh thận trọng do nguy cơ hạ huyết áp tư thế.
• Suy gan/thận: Liều khởi đầu 5mg/ngày, theo dõi men gan (ALT, AST) và chức năng thận.

Chống chỉ định

• Quá mẫn với Olanzapine hoặc tá dược.
• Bệnh nhân có nguy cơ glaucoma góc hẹp.
• Trẻ em dưới 13 tuổi (trừ khi có chỉ định đặc biệt).

Lưu ý

• Tương tác thuốc:
  • Tăng chuyển hóa Olanzapine: Carbamazepine, thuốc lá, rifampin có thể giảm nồng độ Olanzapine.
  • Ức chế chuyển hóa: Fluvoxamine (CYP1A2) làm tăng nồng độ Olanzapine, cần giảm liều.
  • Rượu và thuốc ức chế thần kinh trung ương: Tăng tác dụng an thần, tránh dùng đồng thời.
  • Than hoạt tính: Giảm sinh khả dụng Olanzapine 50-60%.
• Thận trọng:
  • Bệnh nhân có tiền sử động kinh, suy gan/thận, phì đại tuyến tiền liệt, hoặc tắc ruột liệt.
  • Ngừng ngay thuốc nếu có dấu hiệu hội chứng ác tính do thuốc an thần (NMS): sốt cao, cứng cơ, rối loạn thần kinh thực vật.
  • Theo dõi lipid, glucose máu, và cân nặng do nguy cơ tăng cân và rối loạn chuyển hóa.
• Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, nhiệt độ dưới 30°C, ngoài tầm tay trẻ em.

4. Dữ Liệu Lâm Sàng và Nghiên Cứu Về Hiệu Quả

Hiệu quả trong điều trị tâm thần phân liệt

• Thử nghiệm lâm sàng (placebo-controlled):
  • Trong 2 thử nghiệm trên 2.900 bệnh nhân tâm thần phân liệt, Olanzapine cải thiện đáng kể cả triệu chứng dương tính (ảo giác, hoang tưởng) và âm tính (thu mình, cảm xúc phẳng lặng) so với placebo, với tỷ lệ cải thiện thống kê có ý nghĩa (p<0,05).
  • Tỷ lệ đáp ứng ban đầu đạt 60-70% ở bệnh nhân dùng liều 10-15mg/ngày trong 6-8 tuần.
• Thử nghiệm so sánh:
  • So với haloperidol, Olanzapine (5-20mg/ngày) có tỷ lệ rối loạn vận động muộn thấp hơn (1-2% so với 5-7%) và ít gây tăng prolactin.
  • Trong nghiên cứu 1 năm, Olanzapine giảm tái phát tâm thần phân liệt xuống 19% so với 28% ở nhóm placebo.

Hiệu quả trong điều trị hưng cảm và phòng ngừa tái phát

• Thử nghiệm hưng cảm:
  • Olanzapine (10-15mg/ngày) cải thiện triệu chứng hưng cảm trong 3-4 tuần, với tỷ lệ đáp ứng 65% so với 43% ở nhóm placebo.
  • Trong phòng ngừa tái phát rối loạn lưỡng cực, liều 5-20mg/ngày giảm tỷ lệ tái phát xuống 35% so với 55% ở nhóm không dùng thuốc.
• Biểu đồ 1: Tỷ lệ cải thiện triệu chứng tâm thần phân liệt (Olanzapine vs Placebo)

  pie
      title Tỷ lệ cải thiện triệu chứng tâm thần phân liệt (6-8 tuần)
      "Olanzapine (10-15mg/ngày)" : 65
      "Placebo" : 30
      "Không cải thiện" : 5
  

Hiệu quả ở các nhóm đặc biệt

• Bệnh nhân đáp ứng kém với thuốc điển hình:
  • Theo nghiên cứu, 30-40% bệnh nhân tâm thần phân liệt không đáp ứng với thuốc điển hình (haloperidol) có cải thiện khi chuyển sang Olanzapine (15-25mg/ngày).
• Thanh thiếu niên (13-17 tuổi):
  • AUC (diện tích dưới đường cong) của Olanzapine ở thanh thiếu niên cao hơn 27% so với người lớn, yêu cầu liều thấp hơn (2,5-5mg/ngày).
• Bảng 2: Hiệu quả lâm sàng của Gorsyta 5mg (Olanzapine)
  

  Chỉ tiêu	Tỷ lệ cải thiện	Thời gian nghiên cứu	Nguồn
  Triệu chứng dương tính	65-70%	6-8 tuần
  Triệu chứng âm tính	50-60%	6-8 tuần
  Giảm tái phát tâm thần phân liệt	19% (so với 28%)	1 năm
  Cải thiện hưng cảm	65% (so với 43%)	3-4 tuần

Hạn chế

• Tác dụng phụ chuyển hóa: Tăng cân (7-10% trọng lượng cơ thể), tăng glucose máu, và rối loạn lipid được ghi nhận ở 20-30% bệnh nhân.
• Hội chứng NMS: Hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, cần ngừng thuốc ngay nếu xuất hiện sốt cao, cứng cơ.
• Thiếu dữ liệu ở trẻ em: Hiệu quả và an toàn ở trẻ dưới 13 tuổi chưa được xác định.

5. Tác Dụng Phụ và Thận Trọng

Rutin-C Stella H100v

Thực Phẩm Bảo Vệ Sức Khỏe Rutin-C Stella: Hỗ Trợ Tăng Sức...

0₫

Tác dụng phụ

• Thường gặp:
  • Tăng cân (20-30%), buồn ngủ (15-20%), khô miệng, táo bón.
  • Tăng men gan thoáng qua (ALT, AST), tăng glucose máu, tăng prolactin (ít hơn thuốc điển hình).
• Hiếm gặp:
  • Hạ huyết áp tư thế (đặc biệt ở người cao tuổi, 2-5%).
  • Rối loạn vận động muộn (1-2%), động kinh (<1%).
• Nghiêm trọng:
  • Hội chứng ác tính do thuốc an thần (NMS): Sốt cao, cứng cơ, rối loạn thần kinh thực vật (<0,1%).
  • Rối loạn nhịp tim, tăng khoảng QT (hiếm gặp).

Thận trọng

• Chống chỉ định:
  • Quá mẫn với Olanzapine hoặc tá dược.
  • Bệnh nhân có nguy cơ glaucoma góc hẹp.
• Cảnh báo:
  • Theo dõi cân nặng, glucose máu, và lipid máu định kỳ, đặc biệt ở bệnh nhân có nguy cơ đái tháo đường.
  • Thận trọng ở bệnh nhân có tiền sử động kinh, suy gan/thận, hoặc phì đại tuyến tiền liệt.
  • Không dùng đồng thời với rượu hoặc thuốc ức chế thần kinh trung ương.
• Phụ nữ mang thai/cho con bú: Chỉ dùng khi lợi ích vượt trội nguy cơ, do thiếu dữ liệu an toàn.
• Quá liều:
  • Triệu chứng: Buồn ngủ nặng, hạ huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy hô hấp.
  • Xử trí: Rửa dạ dày, dùng than hoạt tính, theo dõi tim mạch, không dùng epinephrine hoặc dopamine do nguy cơ hạ huyết áp nặng.

Bảng 3: Tác dụng phụ và tỷ lệ xảy ra

6. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Y Tế

• Tuân thủ điều trị: Uống thuốc đúng giờ, không tự ý ngừng hoặc tăng liều để tránh tái phát hoặc hội chứng cai thuốc.
• Theo dõi tác dụng phụ: Báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện sốt cao, cứng cơ, hoặc tăng cân bất thường.
• Chế độ sống lành mạnh: Kết hợp chế độ ăn ít đường, ít chất béo và tập thể dục để giảm nguy cơ rối loạn chuyển hóa.
• Mua thuốc chính hãng: Chọn nhà thuốc uy tín như Pharmacity, Long Châu, hoặc An Khang. Kiểm tra tem, nhãn mác, và mã vạch (CÔNG TY TNHH LIÊN DOANH STELLAPHARM).
• Tham khảo bác sĩ: Đặc biệt ở trẻ em, người cao tuổi, hoặc bệnh nhân có bệnh lý nền (gan, thận, động kinh).

7. Kết Luận

Gorsyta 5mg (Olanzapine) là một lựa chọn hiệu quả trong điều trị tâm thần phân liệt, giúp cải thiện cả triệu chứng dương tính và âm tính, đồng thời giảm nguy cơ tái phát và cải thiện chất lượng sống. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy Olanzapine vượt trội so với placebo và ít gây tác dụng ngoại tháp so với thuốc điển hình. Với liều dùng linh hoạt (5-20mg/ngày) và các dữ liệu được minh họa qua bảng biểu, biểu đồ, Gorsyta 5mg là một công cụ quan trọng trong quản lý tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, cần tuân thủ chỉ định bác sĩ, theo dõi tác dụng phụ (tăng cân, rối loạn lipid), và sử dụng đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính tham khảo. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng thuốc.