Bướu cổ là bệnh lý tuyến giáp phổ biến, tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn so với nam. Biểu hiện thường thấy nhất là vùng cổ bệnh nhân bị lồi lên do sự ảnh hưởng từ kích thước tuyến giáp.Hãy cùng nhà thuốc  Bạch Mai tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa căn bệnh này nhé!

 Bướu cổ là gì?

Bướu cổ (bướu giáp) là bệnh lý chỉ sự phì đại bất thường của tuyến giáp. Bướu cổ có thể hình thành do toàn bộ tuyến giáp gia tăng kích thước hoặc do một hay nhiều khối u tạo thành.

Các loại bướu cổ thường gặp

Phân loại theo hình thái phát triển gồm: 

  •  Bướu cổ đơn thuần

Y học còn gọi là bướu cổ lành tính hay phình giáp. Loại bướu cổ này xảy ra khi toàn bộ tuyến giáp sưng to, khi sờ vào có cảm giác mịn, nghẹn ở cổ… 

  •  Bướu giáp đơn nhân 

Có thể là nhân đặc hoặc chứa dịch, có thể nhìn thấy hoặc sờ thấy nếu nhân to hoặc nổi gồ trên mặt da, khi nhân kích thước nhỏ thì có thể được phát hiện qua siêu âm tuyến giáp. 

  • Bướu giáp đa nhân

Xảy ra khi có nhiều nhân cùng phát triển trong tuyến giáp, về bản chất tương tự như bướu giáp đơn nhân. 

Phân loại theo chức năng tuyến giáp:

  •  Bướu giáp độc

Tuyến giáp to và tăng sản xuất hormon giáp, gây ra các triệu chứng gọi là cường giáp.

  •  Bướu giáp không độc

Tuyến giáp to nhưng hormon giáp bình thường (bình giáp), nói cách khác là không có tình trạng cường giáp hoặc suy giáp.

Nguyên nhân bệnh Bướu cổ

Xem thêm

*Thiếu I-ốt

Tuyến giáp cần i-ốt để sản xuất hormone tuyến giáp.

Việc thiếu hụt iod do chế độ ăn uống và sinh hoạt làm giảm sản xuất hormone, đồng thời gửi tín hiệu cho tuyến yên để kích thích ngược trở lại tuyến giáp, gây ra sự phát triển quá mức tại tuyến nội tiết này.nguyên nhân.

* Bệnh Graves

Graves là bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công tuyến giáp, khiến tuyến giáp phát triển lớn hơn. Bệnh Graves cũng gây ra cường giáp, cần phải điều trị.

*Bệnh Hashimoto

Đây cũng là bệnh tự miễn, gây tình trạng viêm tuyến giáp. Một số người mắc bệnh Hashimoto có biểu hiện tuyến giáp phát triển to lan tỏa, kích thước khá lớn. Loại bướu này thường tự khỏi theo thời gian. Một số trường hợp mắc bệnh Hashimoto cần điều trị bằng hormone tuyến giáp.

Hashimoto là một bệnh tự miễn gây ra bướu cổ

*Ung thư tuyến giáp 

Ung thư tuyến giáp thường gây ra biểu hiện tuyến giáp to nhưng không gây đau.

* Mang thai

Gonadotropin là hormone nhau thai được sản xuất trong thai kỳ, có thể là nguyên nhân kích thích tuyến giáp phát triển.

* Viêm tuyến giáp

Những yếu tố như rối loạn tự miễn, nhiễm vi khuẩn/virus hoặc sử dụng một số loại thuốc cũng có thể gây viêm tuyến giáp. Viêm tuyến giáp thúc đẩy tuyến giáp phát triển và gây bệnh cường giáp hoặc suy giáp.

*Thuốc

Trong một số trường hợp, sử dụng thuốc (như lithium trị các bệnh về tâm thần) cũng có thể được xem là nguyên nhân gây bướu cổ.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh bướu cổ

  • Một số đối tượng hoặc một số yếu tố rủi ro có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh bướu cổnhư
    Giới tính: Nữ giới có nhiều nguy cơ mắc bệnh bướu cổ hơn nam giới, tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở những phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh hoặc đang có thai và cho con bú.
  • Độ tuổi:Bệnh bướu cổ có tỷ lệ xuất hiện cao hơn ở những người trên 40 tuổi do sự suy giảm chức năng tuyến giáp.
  • Bệnh nhân xạ trị:Những bệnh nhân đã từng trải qua xạ trị ở vùng ngực và cổ cũng có nguy cơ mắc bệnh bướu cổ nhiều hơn các đối tượng khác.
  • Tiền sử bệnh:Người có tiền sử mắc các bệnh tuyến giáp hoặc có người thân trong gia đình mắc các bệnh về tuyến giáp sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện bướu cổ.

Dấu hiệu bướu cổ 

 Triệu chứng chính của bệnh bướu cổ

  • Xuất hiện u ở phía trước cổ.
  • Cảm giác căng tức vùng cổ họng.
  • Khàn giọng.
  • Nổi tĩnh mạch cổ.
  • Cảm giác chóng mặt khi giơ cánh tay lên trên đầu.

Nếu bướu cổ xảy ra do cường giáp (tăng sinh hormone tuyến giáp)

Nếu bướu cổ xảy ra do suy giáp (suy giảm hormone tuyến giáp), bệnh nhân có thể sẽ có thêm các triệu chứng:

Biến chứng của bệnh bướu cổ

Bướu cổ thường không để lại nhiều biến chứng. Tuy nhiên nếu kích thước của bướu cổ quá lớn, nó có thể gây ra sự căng tức và cản trở đường hô hấp dẫn đến ho, khó thở,..

Việc thay đổi hormone trong bệnh bướu cổ cũng có thể làm xuất hiện một số rối loạn về chuyển hoá của cơ thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu cảm nhận được phần cổ sưng lên, sờ thấy hạch hay xuất hiện thêm một số triệu chứng khác liên quan đến bệnh bướu cổ như căng tức cổ họng, khàn giọng, khó thở… bạn cần đến gặp bác sĩ để chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp.

Nơi khám chữa bệnh bướu cổ

Hà Nội: Bệnh viện Ung Bướu, Bệnh viện K, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Nội tiết trung ương,

Chẩn đoán bệnh Bướu cổ

Bướu cổ được xác định trên lâm sàng qua thăm khám thấy khối lồi ở cổ tương ứng với vị trí tuyến giáp.

Các xét nghiệm để phục vụ chẩn đoán bướu cổ có thể thực hiện như:

  • Xét nghiệm máu: phát hiện sự thay đổi hooc-môn tuyến giáp.
  • Siêu âm tuyến giáp: xác định được sự thay đổi về hình dạng và cấu trúc tuyến giáp.
  • Xét nghiệm giải phẫu bệnh: lấy mẫu từ tuyến giáp qua chọc hút kim bằng kim nhỏ hoặc sinh thiết tuyến giáp để xác định bướu lành tính hay ung thư.
  • Xạ hình tuyến giáp

Điều trị bệnh Bướu cổ

*Không cần điều trị

Nếu bướu cổ không lớn và có tiên lượng tốt, bác sĩ sẽ cân nhắc theo dõi mà không cần phải can thiệp điều trị bằng thuốc hay phẫu thuật. Bệnh nhân cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ iod và rèn luyện thể chất phù hợp.

*Điều trị bằng thuốc

 Tùy thuộc vào nguyên nhân và loại bướu cổ mà bạn đang mắc phải.

  • Bướu cổ do viêm:Aspirin hoặc một số thuốc kháng viêm Corticoid có thể được sử dụng
  • Bướu cổ do suy giáp:Levothyroxin được chỉ định cho hầu hết trường hợp suy giáp kể cả phụ nữ có thai.
  • Bướu cổ do cường giáp:Bác sĩ có thể kê cho bạn một số thuốc chẹn beta hoặc các thuốc kháng giáp như Methimazole, Propylthiouracil. Trong nhiều trường hợp, iod phóng xạ cũng được chỉ định để điều trị bướu cổ do cường giáp gây ra

*Phẫu thuật

Khi bướu cổ quá lớn hoặc cơ thể không đáp ứng với các điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể sẽ cân nhắc đến lựa chọn phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp.

Phương pháp phòng ngừa bệnh bướu cổ

  • Bổ sung đầy đủ iod qua muối ăn và thực phẩm chứa nhiều iod như: rong biển, tảo, các loại cá và tôm, cua biển, trứng, khoai tây…
  • Những người có tiền sử bệnh lý về tuyến giáp hoặc mang các yếu tố nguy cơ nên khám bệnh định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh bướu cổ.

Trên đây là một số thông tin về các loại bướu cổ cũng như nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị.Hãy chia sẻ ngay cho người thân và bạn bè để phát hiện sớm cũng như phòng ngừa bệnh bướu cổ nhé!

Dược sĩ Nguyễn Thanh LoanKiểm duyệt nội dung - Nhà thuốc Bạch Mai
Điện thoại | Email | Facebook | Youtube | Tiktok | Twitter

Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan tốt nghiệp Khoa Dược tại trường Cao đẳng y dược Pasteur. Hiện đang là quản lí nội dung tại Nhà thuốc Bạch Mai.

More Posts