Dị ứng sữa: Dấu hiệu nhận biết và cách xử trí kịp thời
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
13 Tháng tám, 2024
Dị ứng sữa là phản ứng không điển hình của hệ thống miễn dịch đối với sữa và các sản phẩm có chứa sữa.Tình trạng này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên hay gặp ở trẻ em. Ngoài ra, các phản ứng khác liên quan tới sữa có thể gặp như bất dung nạp protein, bất dung nạp lactose.Hãy cùng Nhà thuốc Bạch Mai tìm hiểu nguyên nhân và các cách xử lý khi bị dị ứng sữa qua bài viết dưới đây nhé!
Dị ứng sữa là một trong những loại dị ứng thực phẩm rất phổ biến. Khi ăn, uống sữa hoặc các sản phẩm làm từ sữa, hệ thống miễn dịch nghĩ rằng protein trong sữa là chất có hại vì vậy sẽ giải phóng kháng thể để chống lại nó nhằm bảo vệ cơ thể.
Một trong những loại dị ứng sữa thường gặp nhất là dị ứng sữa bò, bên cạnh đó cơ thể còn dị ứng với sữa của các động vật khác như sữa dê, sữa cừu, sữa trâu…Cơ thể có thể dị ứng với một hoặc nhiều loại protein khác nhau, trong đó tác nhân dị ứng phổ biến nhất là alpha protein S1-casein có trong sữa bò.
Dị ứng sữa cần được phân biệt với tình trạng không dung nạp glucose, mặc dù có thể triệu chứng của chúng là tương tự nhau nhưng cơ chế thì hoàn toàn khác nhau. Nếu như dị ứng sữa xảy ra là do cơ thể phản ứng với các thành phần có trong sữa động vật thì hiện tượng không dung nạp glucose là do cơ thể thiếu men tiêu hóa lactase, dẫn đến lactose của sữa không được ruột chuyển hóa.
Hình ảnh trẻ em bị dị ứng sữa
Nguyên nhân gây dị ứng sữa
Nguyên nhân gây ra tình trạng dị ứng sữa trên bệnh nhân là protein có trong thành phần sữa động vật. Dị ứng sữa ở trẻ nhỏ chính là do sữa bò. Trong sữa bò có 2 loại protein chính sẽ gây dị ứng là:
Casein: có trong phần rắn của sữa.
Whey: có trong phần lỏng của sữa sau khi lắng.
Cơ thể của trẻ sẽ phản ứng với 1 hoặc cả 2 loại protein này, dẫn đến tình trạng dị ứng xảy ra. Trong một số thực phẩm chế biến khác cũng tìm thấy loại protein này.Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người dị ứng sữa bò cũng có khả năng cao bị dị ứng với sữa động vật khác như dê, trâu, cừu, nhưng ít khả năng bị dị ứng với sữa đậu nành.
Cơ thể có thể bị dị ứng với chỉ một hoặc cả hai loại protein trên.
Ngoài protein trong sữa thì vẫn có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển dị ứng sữa:
Các loại dị ứng khác: Đối với những người có cơ địa dị ứng với bất kỳ tác nhân nào thì khả năng dị ứng sữa cũng thường cao hơn so với những người khác.
Viêm da dị ứng. Trẻ em bị viêm da dị ứng có khả năng bị dị ứng sữa cao hơn.
Lịch sử gia đình: Trẻ em có người thân, đặc biệt là cha, mẹ có tiền sử dị ứng, hen phế quản, nổi mề đay hoặc chàm,…thì phần trăm bé bị dị ứng sữa cũng rất cao.
Tuổi: Dị ứng sữa có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn. Tuy nhiên trẻ em là đối tượng hay bị dị ứng sữa nhất. Khi lớn lên, tỉ lệ này sẽ giảm dần do hệ thống tiêu hóa của bé trưởng thành và hoàn thiện hơn.
Đối tượng nguy cơ dị ứng sữa
Xem thêm
Dị ứng sữa xảy ra ở trẻ em nhiều hơn người lớn. Nguy cơ dị ứng sữa sẽ giảm dần khi hệ tiêu hóa trưởng thành.
Trẻ có cơ địa dị ứng với bất kỳ một tác nhân nào đều là đối tượng nguy cơ của dị ứng sữa.
Trẻ bị viêm da dị ứng mạn tính có nhiều khả năng dị ứng với sữa.
Tiền sử gia đình: nguy cơ dị ứng ở trẻ sẽ tăng lên nếu trong gia đình có người bị dị ứng sữa, đặc biệt là bố, mẹ có tiền sử dị ứng thực phẩm, chàm, mề đay, hen phế quản…
Triệu chứng dị ứng sữa
Sau khi uống sữa hoặc sử dụng các sản phẩm chế biến từ sữa trong vòng vài phú đến vài giây thì triệu chứng dị ứng sữa mới xảy ra. Tùy thuộc vào mức độ phản ứng miễn dịch của từng người mà mức độ trầm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi bệnh nhân.
Các dấu hiệu ban đầu
Các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng sữa xuất hiện trong một khoảng thời gian ngắn sau khi uống sữa có thể bao gồm:
Các dấu hiệu và triệu chứng có thể mất nhiều thời gian hơn để phát hiện bao gồm:
Phân lỏng hoặc tiêu chảy, có thể có máu trong phân.
Chuột rút bụng.
Sổ mũi.
Chảy nước mắt.
Hội chứng Colic (đau bụng) ở trẻ sơ sinh.
Phản vệ
Đây là phản ứng dị ứng nghiêm trọng, nguy hiểm đến tính mạng, làm hẹp đường thở và có thể tắc thở. Sữa là loại thực phẩm phổ biến thứ ba sau đậu phộng và hạt cây gây sốc phản vệ.
Các biện pháp chẩn đoán bệnh dị ứng sữa
Khai thác triệu chứng lâm sàng, bệnh sử, tiền sử dị ứng:Sau khi thu thập thông tin, các bác sĩ sẽ có hướng chẩn đoán bệnh và chỉ định xét nghiệm phù hợp để chắc chắn về chẩn đoán.
Các xét nghiệm dị ứng cần thực hiện:
Thử nghiệm chích da: nếu vùng da thử nghiệm sưng, đỏ trong vòng 15-20 phút, thì chứng tỏ đã xảy ra phản ứng dị ứng sữa.
Xét nghiệm máu: nhằm tìm kiếm kháng thể IgE – loại kháng thể được tạo ra khi cơ thể tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
Xét nghiệm thành phần:Đây là một loại xét nghiệm máu mới, người bệnh được thử nghiệm với các protein đặc biệt có trong sữa như casein, whey, lactalbumin. Điều này có thể giúp xác định nguy cơ dị ứng với các thành phần của sữa.
Thử nghiệm thực phẩm:Chỉ khi điều kiện cấp cứu đầy đủ mới nên thực hiện thử nghiệm thực phẩm.
x
Các biện pháp điều trị bệnh Dị ứng sữa
Hiện không có phương pháp điều trị cho trẻ hết dị ứng với sữa, chủ yếu là đợi trẻ lớn, hệ miễn dịch hoàn thiện hơn.Thường trẻ sẽ hết dị ứng với đạm sữa bò khi 3 – 6 tuổi, tuy nhiên một số trẻ mắc dị ứng suốt đời nếu hệ thống miễn dịch bị lỗi.
Nếu bạn bị dị ứng sữa, cách duy nhất để ngăn ngừa phản ứng là tránh dùng sữa và các sản phẩm có chứa sữa, theo dõi và điều trị triệu chứng của trẻ khi có dị ứng xảy ra.
Trường hợp sốc phản vệ do dị ứng sữa: cần đưa bệnh nhân đến phòng cấp cứu nhanh nhất có thể để bệnh nhân được xử trí khẩn cấp với các biện pháp hồi sức tích cực. Trong trường hợp này, Adrenalin cũng được chỉ định để đối phó với tình trạng xấu trên bệnh nhân.
Phòng ngừa trẻ bị dị ứng sữa
Nếu bị dị ứng sữa, bạn nên tránh những những thực phẩm và đồ uống sau:
Sữa ở mọi dạng, bao gồm sữa đặc, sữa khô và sữa bột
Sữa từ động vật có vú khác, bao gồm cả dê và cừu.
Bơ, bao gồm bơ mỡ hạt, dầu bơ và hương bơ nhân tạo, sữa bơ.
Phô mai.
Sữa trứng, bánh pudding và sữa chua.
Yaourt.
Nhiều người bị quá mẫn với sữa có thể dung nạp các món nướng có chứa sữa, chẳng hạn như bánh nướng xốp và bánh ngọt
Trong một số ít trường hợp, những người bị dị ứng sữa có thể bị phản ứng dị ứng sau khi ăn thịt bò.
Bài viết trên đã cung cấp kiến thức về cách nhận biết và xử lý trong trường hợp xảy ra dị ứng sữa. Hãy chia sẻ bài viết này tới bạn bè và người thân của mình để cùng phòng tránh dị ứng sữa nhé!
