Tên gọi khác: Phục linh, Nấm lỗ, Bạch phục linh.
Tên khoa học: Poria cocos (Schw.) Wolf, thuộc họ Nấm lỗ (Polyporaceae).
Nguồn gốc: Là loại nấm ký sinh trên rễ cây thông, phân bố chủ yếu ở Trung Quốc. Tại Việt Nam, nấm được tìm thấy ở Đà Lạt nhưng số lượng ít và chưa được khai thác nhiều.
Hình dáng: Nấm có dạng khối không đều, kích thước từ nắm tay đến 3–5 kg. Bề mặt ngoài màu nâu đen, lồi lõm, nhiều vết nhăn. Ruột màu trắng hoặc hồng nhạt.
Bộ phận dùng:
Phục linh bì: Lớp vỏ ngoài, dùng lợi tiểu, trị phù thũng.
Bạch phục linh: Phần ruột trắng, chữa tiêu hóa kém, đầy bụng.
Xích phục linh: Lớp giữa màu hồng/nâu, trị thấp nhiệt (viêm bàng quang, tiểu rắt).
Phục thần: Phần ôm rễ thông, an thần, trị mất ngủ.
Polysaccharides (chiếm 75–93%): Tăng miễn dịch, kháng ung thư, chống oxy hóa.
Triterpenoids (acid pachymic, tumulosic): Lợi tiểu, bảo vệ gan, chống viêm.
Các thành phần khác: Protein, enzyme, sterol, choline, kali.
Theo Y học cổ truyền:
Công dụng: Kiện tỳ, an thần, lợi thủy, trừ thấp.
Chủ trị: Tiêu chảy, mất ngủ, phù nề, tỳ hư, thấp nhiệt.
Theo Y học hiện đại:
Kháng ung thư: Polysaccharides ức chế tế bào ung thư vú, phổi, dạ dày.
Tăng miễn dịch: Kích thích đại thực bào và sản xuất cytokine.
Bảo vệ gan, hạ đường huyết: Giảm men gan, cải thiện độ nhạy insulin.
Kháng khuẩn: Ức chế tụ cầu vàng, trực khuẩn đại tràng.
Trị mất ngủ:
Thành phần: Bạch linh, Long nhãn, Xương bồ, Viễn chí (lượng bằng nhau).
Cách dùng: Tán bột, vo viên với mật ong, uống 10–20g/ngày.
Trị tiêu chảy do tỳ hư:
Thành phần: Bạch linh, Đảng sâm, Bạch truật, Sa nhân (liều 6–12g).
Cách dùng: Sắc uống hoặc làm viên hoàn.
Trị phù thũng:
Thành phần: Bạch linh 12g, Trạch tả 10g, Nhục quế 4g.
Cách dùng: Sắc nước uống 2–3 lần/ngày.
Hỗ trợ điều trị ung thư:
Thành phần: Polysaccharides chiết xuất từ Bạch linh.
Liều dùng: 6–12g/ngày kết hợp với xạ trị/hóa trị.
Liều thông thường: 6–12g/ngày, dạng sắc, hoàn, tán.
Kiêng kỵ: Người âm hư không kèm thấp nhiệt, phụ nữ mang thai cần tham vấn bác sĩ.
Bảo quản: Nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp.
Chống lão hóa: Dùng mặt nạ từ bột Bạch linh giúp da mịn màng.
Giảm viêm da: Kem chiết xuất Bạch linh làm dịu kích ứng, chống mụn.
Kết luận: Bạch Linh là dược liệu đa năng, kết hợp giữa Đông y và nghiên cứu hiện đại. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều và tham khảo ý kiến chuyên gia để đạt hiệu quả tối ưu.