Codeine

Thương hiệu
Khoảng giá
Liên quan
Tên A->Z
Thấp đến cao
Cao đến thấp

Codeine: Công Dụng, Liều Dùng Và Lưu Ý Khi Sử Dụng

Khám phá hoạt chất Codeine – Thuốc giảm đau, giảm ho từ nhóm opioid và những điều cần biết


Mục Lục

  1. Codeine là gì?

  2. Cơ chế tác động của Codeine

  3. Công dụng y tế và chỉ định

  4. Liều lượng khuyến cáo

  5. Tác dụng phụ và rủi ro

  6. Lưu ý quan trọng khi sử dụng

  7. Tương tác thuốc nguy hiểm

  8. So sánh Codeine với các thuốc giảm đau khác

  9. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

  10. Kết luận


1. Codeine là gì?

Codeine là một opioid tự nhiên, được chiết xuất từ quả cây thuốc phiện (Papaver somniferum) hoặc tổng hợp từ morphine. Thuốc thuộc nhóm chất gây nghiện (Schedule II ở Mỹ), được sử dụng để giảm đau mức độ nhẹ đến trung bình và ức chế ho.

  • Công thức hóa học: C₁₈H₂₁NO₃.

  • Dạng bào chế: Viên nén, siro ho, dung dịch tiêm (hiếm).

  • Tên biệt dược: Codeine phosphate, Tylenol® #3 (kết hợp với acetaminophen).

Codeine hoạt động bằng cách chuyển hóa một phần thành morphine trong cơ thể, từ đó tác động lên hệ thần kinh trung ương để giảm đau và ho.


2. Cơ chế tác động của Codeine

Codeine gắn vào thụ thể opioid (chủ yếu μ-opioid) trong não và tủy sống, dẫn đến:

  1. Giảm dẫn truyền tín hiệu đau: Ức chế giải phóng chất P – chất dẫn truyền đau.

  2. Kích thích trung tâm ho: Ức chế phản xạ ho ở hành não.

  3. Gây cảm giác thư giãn: Tăng giải phóng dopamine, tạo cảm giác hưng phấn nhẹ.

Lưu ý: Khoảng 5–10% người chuyển hóa Codeine thành morphine nhanh (CYP2D6 ultra-metabolizer), dễ gặp tác dụng phụ nghiêm trọng.


3. Công dụng y tế và chỉ định

3.1. Giảm đau

  • Đau sau phẫu thuật, đau răng, đau cơ xương khớp.

  • Thường kết hợp với acetaminophen hoặc ibuprofen để tăng hiệu quả.

3.2. Ức chế ho

  • Ho khan dai dẳng do cảm lạnh, viêm phế quản.

  • Liều thấp hơn so với giảm đau (10–20 mg/liều).

3.3. Chỉ định khác (hiếm)

  • Hội chứng ruột kích thích (IBS) thể tiêu chảy.

Chống chỉ định:

  • Trẻ em <12 tuổi (nguy cơ suy hô hấp).

  • Người có tiền sử nghiện opioid, suy hô hấp, hen suyễn nặng.


4. Liều lượng khuyến cáo

Mục đích Liều người lớn Liều trẻ em (≥12 tuổi)
Giảm đau 15–60 mg mỗi 4–6 giờ 0.5–1 mg/kg/liều (tối đa 60 mg/ngày)
Giảm ho 10–20 mg mỗi 4–6 giờ Không khuyến cáo
Tối đa/ngày 360 mg (đau), 120 mg (ho) Theo chỉ định bác sĩ

Lưu ý:

  • Dùng ngắn hạn (3–5 ngày) để tránh lệ thuộc.

  • Không nghiền/nhai viên phóng thích kéo dài.


5. Tác dụng phụ và rủi ro

5.1. Tác dụng phụ thường gặp

  • Nhẹ: Buồn ngủ, táo bón, khô miệng (30–50% người dùng).

  • Trung bình: Chóng mặt, buồn nôn, đổ mồ hôi.

5.2. Biến chứng nghiêm trọng

  • Suy hô hấp: Đặc biệt ở người dùng quá liều hoặc chuyển hóa nhanh.

  • Lệ thuộc và nghiện: Nguy cơ cao nếu dùng >2 tuần.

  • Hội chứng cai: Run, lo âu, mất ngủ khi ngừng đột ngột.

Cảnh báo từ FDA:

  • Hộp đen (Black box warning): Nguy cơ suy hô hấp ở trẻ em, người mới dùng opioid.


6. Lưu ý quan trọng khi sử dụng

  • Phụ nữ mang thai: Tránh dùng trong 3 tháng đầu (nguy cơ dị tật thai nhi).

  • Người cao tuổi: Giảm liều 25–50% do chức năng gan thận suy giảm.

  • Theo dõi: Kiểm tra dấu hiệu lạm dụng (tăng liều, mua nhiều đơn).


7. Tương tác thuốc nguy hiểm

  • Rượu và CNS depressants: Tăng ức chế hô hấp, nguy cơ hôn mê.

  • Thuốc chống trầm cảm (SSRI, MAOI): Gây hội chứng serotonin.

  • Thuốc kháng histamine: Tăng buồn ngủ, chóng mặt.

Giải pháp: Thông báo cho bác sĩ tất cả thuốc đang dùng, kể cả thảo dược.


8. So sánh Codeine với các thuốc giảm đau khác

Tiêu chí Codeine Tramadol Hydrocodone
Cơ chế Opioid agonist Opioid + ức chế tái hấp thu serotonin Opioid agonist mạnh hơn
Hiệu quả giảm đau Trung bình Trung bình–cao Cao
Nguy cơ nghiện Cao Trung bình Rất cao
Thời gian tác dụng 4–6 giờ 6–8 giờ 4–6 giờ

9. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q: Codeine có gây nghiện không?
A: Có. Codeine là opioid, dễ gây lệ thuộc nếu dùng dài ngày hoặc quá liều.

Q: Codeine tồn tại bao lâu trong cơ thể?
A: Thời gian bán hủy 3–4 giờ, nhưng phát hiện trong nước tiểu đến 48 giờ.

Q: Dùng Codeine khi cho con bú có an toàn?
A: Không. Codeine truyền qua sữa mẹ, gây buồn ngủ hoặc suy hô hấp ở trẻ.

Q: Có thể mua Codeine không cần đơn?
A: Ở nhiều nước, Codeine là thuốc kê đơn. Tại Việt Nam, cần đơn bác sĩ.


10. Kết luận

Codeine là thuốc hiệu quả trong kiểm soát đau và ho, nhưng tiềm ẩn rủi ro nghiện và suy hô hấp. Việc sử dụng cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định, đặc biệt ở trẻ em và người có tiền sử nghiện chất. Người bệnh nên thông báo ngay các triệu chứng bất thường và tránh tự ý kéo dài liệu trình. Để giảm thiểu rủi ro, ưu tiên các phương pháp giảm đau không opioid khi có thể.

Có thể bạn quan tâm: Codeine, Codeine là gì, công dụng Codeine, tác dụng phụ Codeine, liều dùng Codeine, so sánh Codeine và Tramadol, Codeine giảm ho.


Thông tin trong bài viết mang tính tham khảo. Codeine là thuốc kê đơn – vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Cam kết 100%
Cam kết 100%
Giao nhanh 2h
Giao nhanh 2h
Mộc Hoa Trà
Mộc Hoa Trà
MyPill
MyPill
error: Nội dung đã được đăng ký bản quyền thuộc về Nhà thuốc Bạch Mai !
0822.555.240 Messenger Chat Zalo