Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 2 vỉ x 10 viên
Hộp 3 vỉ x 10 viênFluoxetine (Prozac): Công Dụng, Cơ Chế và Lưu Ý Khi Sử Dụng
Tìm hiểu chi tiết về Fluoxetine (Prozac) – thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI) hàng đầu: cơ chế hoạt động, ứng dụng điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu, tác dụng phụ và hướng dẫn sử dụng an toàn.
Fluoxetine (tên thương mại Prozac) là một trong những thuốc ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRI) đầu tiên được FDA phê duyệt năm 1987. Thuốc được sử dụng rộng rãi để điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), và chứng ăn ói do tâm lý (bulimia nervosa). Với khả năng cân bằng nồng độ serotonin trong não, Fluoxetine giúp cải thiện tâm trạng, giảm lo lắng và điều chỉnh hành vi. Bài viết cung cấp thông tin toàn diện về cơ chế, liều dùng, tác dụng phụ và xu hướng nghiên cứu mới.
Năm 1974: Fluoxetine được tổng hợp bởi các nhà khoa học tại Eli Lilly và Company (Mỹ) dựa trên nghiên cứu về vai trò của serotonin trong điều hòa cảm xúc.
Bước đột phá: Là SSRI đầu tiên ít gây tác dụng phụ hơn so với thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA) hoặc MAOI, mở ra kỷ nguyên mới trong điều trị trầm cảm.
Ứng dụng mở rộng: Từ năm 2001, Fluoxetine được chấp thuận cho trẻ em từ 8 tuổi trở lên điều trị trầm cảm và OCD.
Fluoxetine ức chế quá trình tái hấp thu serotonin (5-HT) tại khe synap thần kinh, giúp tăng nồng độ chất dẫn truyền này trong não:
Bước 1: Gắn vào thụ thể vận chuyển serotonin (SERT), ngăn serotonin quay trở lại tế bào thần kinh trước synap.
Bước 2: Duy trì serotonin tự do ở khe synap lâu hơn, kích thích thụ thể 5-HT1A và 5-HT2A trên tế bào sau synap, từ đó cải thiện tín hiệu thần kinh.
Hiệu ứng tích lũy: Cần 2-4 tuần để đạt hiệu quả do cơ chế điều chỉnh thụ thể và tổng hợp protein thần kinh.
Khác biệt với SSRI khác: Fluoxetine có thời gian bán hủy dài (~4-6 ngày), giảm nguy cơ hội chứng cai thuốc nếu quên liều.
Liều khởi đầu: 20 mg/ngày, tăng dần tối đa 80 mg/ngày nếu cần.
Hiệu quả: Giảm triệu chứng buồn chán, mất ngủ, mệt mỏi sau 4-6 tuần.
Liều tiêu chuẩn: 20-60 mg/ngày, kết hợp liệu pháp hành vi nhận thức (CBT).
Bulimia Nervosa: 60 mg/ngày giúp giảm cơn ăn ói.
Chán ăn tâm thần: Dùng hỗ trợ trong một số trường hợp.
Liều thấp: 10-20 mg/ngày giúp kiểm soát cơn hoảng loạn.
Tiền kinh nguyệt (PMDD): Dùng chu kỳ hoặc liên tục.
Đau thần kinh: Kết hợp với thuốc giảm đau.
Dạng bào chế: Viên nang (10 mg, 20 mg), dung dịch uống (20 mg/5ml).
Khuyến cáo:
Uống buổi sáng để tránh mất ngủ.
Không nghiền/nhai viên thuốc.
Giảm liều dần khi ngưng thuốc (tránh hội chứng cai).
Ví dụ phác đồ:
Trầm cảm nhẹ: 20 mg/ngày × 6 tháng.
OCD nặng: 60 mg/ngày, duy trì ít nhất 1 năm.
Thần kinh: Chóng mặt, mất ngủ, run nhẹ.
Tiêu hóa: Buồn nôn, tiêu chảy, khô miệng.
Sinh lý: Giảm ham muốn, khó đạt cực khoái.
Hội chứng serotonin: Sốt cao, co giật, nhịp tim nhanh (hiếm).
Xuất huyết: Tăng nguy cơ khi dùng chung NSAID.
Tăng cân: Thường xảy ra sau 6 tháng sử dụng.
Cảnh báo đen (FDA): Nguy cơ gia tăng ý nghĩ tự sát ở người trẻ <24 tuổi trong 4 tuần đầu.
Chống chỉ định:
Dị ứng Fluoxetine.
Đang dùng MAOI hoặc linezolid (nguy cơ tương tác chết người).
Thận trọng:
Phụ nữ mang thai: Cân nhắc nguy cơ dị tật tim thai.
Bệnh nhân động kinh, tiểu đường, bệnh gan.
MAOI: Gây tăng huyết áp kịch phát, tử vong.
Warfarin: Tăng nguy cơ chảy máu.
Tamoxifen: Giảm hiệu quả điều trị ung thư vú.
Cải tiến dạng bào chế: Viên giải phóng kéo dài giảm tác dụng phụ.
Kết hợp liệu pháp gen: Điều chỉnh biểu hiện gene liên quan đến serotonin.
Ứng dụng trong tự kỷ: Thử nghiệm kiểm soát hành vi hung hăng.
Fluoxetine tiếp tục là lựa chọn hàng đầu trong điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu nhờ hiệu quả lâm sàng và tính an toàn tương đối. Tuy nhiên, cần theo dõi sát sao tác dụng phụ và tuân thủ chỉ định bác sĩ. Các nghiên cứu về dược lý cá thể hóa hứa hẹn tối ưu hóa liệu trình cho từng bệnh nhân.
Q1: Fluoxetine gây nghiện không?
A: Không, nhưng ngưng đột ngột có thể gây chóng mặt, mệt mỏi.
Q2: Dùng Fluoxetine bao lâu thì có tác dụng?
A: Sau 2-4 tuần, nhưng cần duy trì 6-12 tháng để ngừa tái phát.
Q3: Fluoxetine có làm tăng cân không?
A: Có thể xảy ra do tăng cảm giác thèm ăn, quản lý bằng chế độ ăn và tập luyện.
Q4: Giá Fluoxetine là bao nhiêu?
A: Dao động 50.000 – 150.000 VNĐ/hộp 30 viên (tùy hàm lượng).
Lưu ý: Fluoxetine, Prozac, thuốc chống trầm cảm, SSRI, tác dụng phụ Fluoxetine, điều trị OCD, hội chứng serotonin.
Có thể bạn quan tâm:
[So sánh SSRI và SNRI: Nên chọn thuốc nào?]
[Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân trầm cảm]
[Tương tác thuốc nguy hiểm với Fluoxetine]
Lưu ý: Thông tin trong bài mang tính tham khảo. Luôn tham vấn bác sĩ trước khi dùng thuốc.
