– Tên khoa học: *Magnolia officinalis* (họ Magnoliaceae).
– Tên khác: Vỏ cây mộc lan, Hou Po (Trung Quốc), Magnolia Bark.
– Đặc điểm: Cây thân gỗ cao 10–20m, **vỏ thân** dày, màu nâu xám, vị cay đắng. Bộ phận dùng làm thuốc là **vỏ thân phơi khô**.
1. Hành khí, tiêu thực:
– Giảm đầy bụng, chướng hơi, ăn không tiêu do tỳ vị hư yếu.
– Hỗ trợ điều trị táo bón hoặc tiêu chảy do rối loạn tiêu hóa.
2. Giảm đau, kháng viêm:
– Đau dạ dày, đau bụng kinh, đau nhức xương khớp do phong thấp.
3. Hóa đờm, giảm ho:
– Dùng cho trường hợp ho có đờm, hen suyễn, tức ngực.
4. Sát trùng đường ruột:
– Ức chế vi khuẩn gây rối loạn tiêu hóa (E. coli, Salmonella).
– Sắc thuốc: 3–10g Hậu Phác khô sắc với nước, thường kết hợp với Chỉ Thực, Trần Bì, Bán Hạ trong các bài thuốc như Hậu Phác Thang.
– Tán bột: Trộn với mật ong hoặc nước gừng, uống 1–3g/ngày.
– Dùng ngoài: Đắp vỏ tươi giã nát lên vùng bụng giảm chướng (hiếm dùng).
– Chống chỉ định:
– Phụ nữ mang thai (nguy cơ co bóp tử cung).
– Người âm hư hỏa vượng (nóng trong, miệng khô, táo bón).
– Người tỳ vị hư hàn nặng (tiêu chảy, lạnh bụng).
– Tác dụng phụ:
– Dùng quá liều (>15g/ngày) gây buồn nôn, chóng mặt, khô miệng.
– Tương tác thuốc:
– Thận trọng khi dùng chung với thuốc an thần hoặc thuốc chống co thắt.
– Hậu Phác (*Magnolia officinalis*) và Hậu Phác Nam (cây khác cùng họ):
– Chỉ Hậu Phác chính hiệu (*Magnolia officinalis*) mới có dược tính mạnh.
– Hậu Phác sống (vị cay mạnh, tiêu thực) và Hậu Phác chế (tẩm gừng sao, giảm tính táo).
– Hoạt chất magnolol và honokiol trong Hậu Phác có tác dụng:
– Kháng khuẩn, kháng nấm, ức chế viêm loét dạ dày.
– Giảm co thắt cơ trơn ruột, hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích (IBS).
– An thần nhẹ, giảm lo âu (theo nghiên cứu trên tạp chí *Journal of Ethnopharmacology*).
– Thử nghiệm lâm sàng ghi nhận hiệu quả giảm trào ngược dạ dày-thực quản khi kết hợp với Hoàng Liên.
Khuyến cáo:
– Chọn vỏ Hậu Phác dày, màu nâu sẫm, mùi thơm đặc trưng, không mốc.
– Người dùng nên theo chỉ định thầy thuốc để tránh lạm dụng gây tổn thương tỳ vị.
– Mua từ nhà thuốc Đông y uy tín, tránh hàng giả pha trộn vỏ cây độc hại! 🌳