HIMEMATSUTAKE FRUIT BODY: HOẠT CHẤT “VÀNG” CHO SỨC KHỎE VÀ TIỀM NĂNG ỨNG DỤNG Y HỌC
Cập nhật ngày: 14/04/2025
Himematsutake (Agaricus blazei Murrill), còn gọi là nấm Thái Dương hay nấm Hoàng Đế, là một loại nấm dược liệu quý có nguồn gốc từ Brazil và được trồng rộng rãi ở Nhật Bản. Quả thể (fruit body) của nấm chứa nhiều hoạt chất sinh học như β-glucan, glycoprotein và axit béo, mang lại hiệu quả chống ung thư, tăng cường miễn dịch và chống oxy hóa 14. Bài viết này khám phá chi tiết thành phần hóa học, cơ chế tác động, ứng dụng lâm sàng và lưu ý khi sử dụng quả thể Himematsutake.
Quả thể Himematsutake chứa đa dạng hợp chất hoạt tính sinh học, đặc biệt là các polysaccharide và glycoprotein:
β-Glucan (1→6)-β-D-glucan: Chiếm 50–60% tổng polysaccharide, có khả năng kích hoạt đại thực bào và tế bào NK (Natural Killer), tăng cường đáp ứng miễn dịch 13.
α-Glucan (1→4)-α-D-glucan: Có hoạt tính kháng u thông qua ức chế sự hình thành mạch máu mới (angiogenesis) 4.
Xyloglucan: Phối hợp với protein tạo phức hợp FIV-2-b, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư Sarcoma 180 trên chuột 1.
FIII-2-b: Chứa 43.3% protein và 50.2% polysaccharide, kích thích sản xuất cytokine chống viêm như IL-12 và IFN-γ, đồng thời ức chế khối u thông qua cơ chế opsonin hóa 14.
Axit linoleic và 13-hydroxy cis-9, trans-11-octadecadienoic acid: Có tính kháng đột biến và diệt khuẩn, giảm tác hại của chất gây ung thư như benzo[a]pyrene 2.
Ergosterol: Tiền chất của vitamin D2, hỗ trợ hấp thu canxi và chống loãng xương 5.
Các β-glucan trong quả thể Himematsutake liên kết với thụ thể Dectin-1 trên bề mặt đại thực bào, kích hoạt con đường NF-κB và MAPK, dẫn đến tăng sản xuất TNF-α, IL-6 và IL-12 4. Điều này giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và tế bào ung thư.
Ức chế tăng sinh tế bào: FIII-2-b ngăn chặn chu kỳ tế bào ở pha G1, giảm biểu hiện cyclin D1 và CDK4 trong ung thư vú và phổi 15.
Chống di căn: Ức chế enzyme MMP-2 và MMP-9, hạn chế xâm lấn mô xung quanh của tế bào ung thư 5.
Trung hòa gốc tự do: Ergothioneine và axit linoleic giảm stress oxy hóa, bảo vệ DNA khỏi tổn thương 27.
Ức chế COX-2 và iNOS: Giảm sản xuất prostaglandin và nitric oxide, hạn chế viêm mãn tính 7.
Ung thư đại trực tràng và phổi: Chiết xuất quả thể Himematsutake kết hợp với hóa trị giúp giảm 40% kích thước khối u trong nghiên cứu lâm sàng giai đoạn II 5.
Ung thư máu (leukemia): Polysaccharide FIV-2-b kích thích apoptosis tế bào HL-60 thông qua kích hoạt caspase-3 1.
Bệnh nhân HIV: Bổ sung 3g bột quả thể/ngày trong 6 tháng làm tăng số lượng tế bào CD4+ và giảm tải lượng virus 5.
Nhiễm khuẩn đường hô hấp: Axit 13-hydroxy octadecadienoic ức chế vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae 2.
Tiểu đường: β-Glucan làm tăng độ nhạy insulin, giảm đường huyết lúc đói 5.
Mỡ máu cao: Axit linoleic giảm 15–20% LDL cholesterol và triglyceride sau 12 tuần sử dụng 5.
Chiết xuất khô: 500–1000mg/ngày, chứa 30–40% polysaccharide 6.
Trà nấm: Hãm 5g quả thể khô với nước sôi, uống 2–3 lần/ngày 5.
Viên nang: Kết hợp với vitamin C để tăng hấp thu β-glucan 7.
Độc tính agaritine: Một số chủng Himematsutake chứa agaritine – chất gây đột biến gen. Cần chọn sản phẩm đã loại bỏ độc tố này 4.
Tác dụng phụ: Tiêu chảy, đau bụng ở liều cao (>3g/ngày) 6.
Chống chỉ định: Phụ nữ mang thai, người dùng thuốc ức chế miễn dịch 4.
Nano β-glucan: Tăng sinh khả dụng lên 70% so với dạng thô, thử nghiệm trên ung thư gan cho kết quả khả quan 3.
Synbiotic: Kết hợp Himematsutake và Lactobacillus rhamnosus giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm viêm đại tràng 4.
Serum chống lão hóa: Chiết xuất quả thể giàu ergothioneine giảm 30% nếp nhăn sau 8 tuần 7.
Quả thể Himematsutake là kho tàng hoạt chất tự nhiên với tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong y học và làm đẹp. Tuy nhiên, cần lựa chọn sản phẩm chuẩn hóa, loại bỏ độc tố agaritine và tuân thủ liều lượng để đảm bảo an toàn. Với sự phát triển của công nghệ chiết xuất và bào chế, Himematsutake hứa hẹn trở thành trụ cột trong liệu pháp hỗ trợ điều trị ung thư và nâng cao sức khỏe toàn diện.
Lưu ý: Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo. Người dùng nên tham vấn bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt khi đang điều trị bệnh lý nền.
