Permethrin: Công Dụng, Cách Dùng và Lưu Ý Khi Sử Dụng Để Diệt Côn Trùng
Permethrin là hoạt chất diệt côn trùng hiệu quả, dùng trong điều trị ghẻ, chấy và phòng ngừa sốt xuất huyết. Tìm hiểu cơ chế, liều dùng, tác dụng phụ và cách sử dụng an toàn.
Permethrin là một chất tổng hợp thuộc nhóm pyrethroid, được sử dụng rộng rãi để diệt côn trùng và ký sinh trùng như chấy, ghẻ, muỗi, ve. Được WHO xếp vào nhóm thuốc thiết yếu, Permethrin nổi bật nhờ hiệu quả cao và độ an toàn tương đối khi dùng đúng cách. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về cơ chế, công dụng và những lưu ý quan trọng khi sử dụng Permethrin.
Permethrin là một chất diệt côn trùng tổng hợp, có nguồn gốc từ pyrethrum – chiết xuất tự nhiên từ cây cúc trừ sâu. Khác với pyrethrin tự nhiên, Permethrin bền vững hơn dưới ánh sáng và nhiệt độ, kéo dài hiệu quả diệt côn trùng.
Thông Tin Cơ Bản:
Công thức hóa học: C₂₁H₂₀Cl₂O₃.
Dạng bào chế: Kem bôi, dung dịch, xịt, tẩm màn/mùng.
Phổ tác dụng: Chấy, ghẻ, muỗi, ve, bọ chét, rận.
Permethrin tiêu diệt côn trùng bằng cách tác động lên hệ thần kinh của chúng:
Mở kênh natri: Gây rò rỉ ion natri qua màng tế bào thần kinh.
Tăng kích thích thần kinh: Dẫn đến co giật, tê liệt và tử vong.
Hiệu quả với trứng và ấu trùng: Phá vỡ quá trình phát triển của côn trùng.
Đặc Điểm Ưu Việt:
Không hấp thu qua da người (dùng ngoài da) → an toàn khi sử dụng.
Hiệu quả kéo dài đến 6 tuần khi tẩm vào vải.
Nguyên nhân: Ký sinh trùng Sarcoptes scabiei.
Hiệu quả: Tiêu diệt ghẻ và trứng sau 1–2 lần bôi.
Cách dùng: Thoa kem 5% toàn thân, giữ 8–14 giờ trước tắm.
Chỉ định: Chấy đầu, chấy mu.
Cách dùng: Dung dịch 1% gội đầu, ủ 10 phút rồi xả sạch.
Xịt Permethrin 0.5%: Diệt muỗi, phun lên quần áo hoặc màn ngủ.
Tẩm mùng: Hiệu quả bảo vệ đến 6 tháng.
Thú y: Trị ve, bọ chét trên chó, mèo.
Nông nghiệp: Bảo vệ cây trồng khỏi sâu bệnh.
Kem 5% Permethrin:
Thoa toàn thân từ cổ xuống chân, chú ý kẽ ngón tay, bộ phận sinh dục.
Giữ thuốc 8–14 giờ → tắm sạch với xà phòng.
Lặp lại sau 7 ngày nếu cần.
Dung dịch 1% Permethrin:
Làm ướt tóc, thoa đều từ chân tóc đến ngọn.
Ủ 10 phút → gội sạch, chải sạch trứng chấy.
Xịt 0.5% Permethrin lên quần áo:
Phun đều, để khô trước khi mặc.
Hiệu quả bảo vệ sau 2–3 lần giặt.
Tại chỗ: Ngứa, rát da, nổi mẩn đỏ (10–20% người dùng).
Toàn thân: Hiếm gặp, có thể đau đầu, chóng mặt nếu hít phải.
Dị ứng: Phù mạch, khó thở (cần cấp cứu).
Rối loạn thần kinh: Run, co giật (khi dùng quá liều).
Trẻ em <2 tháng: Chống chỉ định do làn da nhạy cảm.
Phụ nữ mang thai: Chỉ dùng khi thật cần thiết (nhóm B theo FDA).
Dị ứng với pyrethroid hoặc thành phần thuốc.
Tổn thương da rộng (bỏng, chàm nặng).
Thuốc bôi chứa dầu: Làm tăng hấp thu Permethrin qua da → tăng độc tính.
Cồn, xà phòng mạnh: Giảm hiệu quả điều trị.
| Thuốc | Cơ Chế | Ưu Điểm | Nhược Điểm |
|---|---|---|---|
| Permethrin | Ức chế kênh natri | Hiệu quả kéo dài, an toàn | Ngứa, kích ứng da |
| Malathion | Ức chế acetylcholinesterase | Diệt cả trứng chấy | Mùi khó chịu, độc tính cao |
| Ivermectin | Ký sinh trùng bị tê liệt | Dùng đường uống tiện lợi | Giá cao, nguy cơ kháng thuốc |
Lưu Ý: Permethrin là lựa chọn đầu tay cho ghẻ và chấy do ít độc tính.
Q: Permethrin có diệt được trứng chấy không?
A: Có, nhưng cần chải tóc kỹ sau khi gội để loại bỏ trứng.
Q: Dùng Permethrin cho trẻ em có an toàn?
A: An toàn cho trẻ >2 tháng tuổi. Tránh thoa lên vết thương hở hoặc mắt.
Q: Quần áo tẩm Permethrin có gây hại cho da?
A: Không, vì Permethrin bám vào vải và không hấp thu qua da nguyên vẹn.
Q: Giá Permethrin bao nhiêu?
A: Kem 5% khoảng 50.000–150.000 VNĐ/tuýp 30g.
Permethrin là giải pháp hiệu quả và an toàn để điều trị ghẻ, chấy và phòng ngừa côn trùng đốt. Để đạt hiệu quả tối ưu, người dùng cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng, đặc biệt khi dùng cho trẻ em và phụ nữ mang thai. Trong trường hợp xuất hiện phản ứng dị ứng, cần ngừng thuốc ngay và tham vấn bác sĩ.
Lưu ý: Permethrin, công dụng Permethrin, cách dùng Permethrin, tác dụng phụ Permethrin, Permethrin điều trị ghẻ, thuốc diệt chấy Permethrin.
