Zopiclone Là Gì? Công Dụng, Liều Dùng Và Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng

Giới thiệu về Zopiclone

Zopiclone là một hoạt chất thuộc nhóm thuốc an thần gây ngủ non-benzodiazepine, được sử dụng phổ biến trong điều trị chứng mất ngủ ngắn hạn. Với cấu trúc hóa học thuộc nhóm cyclopyrrolone, Zopiclone có khả năng giúp người dùng dễ dàng đi vào giấc ngủ, duy trì giấc ngủ mà không làm giảm tổng thời gian giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement) và giữ được giấc ngủ sóng chậm bình thường. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về Zopiclone, từ công dụng, liều dùng, tác dụng phụ đến những lưu ý quan trọng khi sử dụng, giúp bạn hiểu rõ hơn về hoạt chất này.

Từ khóa chính: Zopiclone, thuốc an thần, điều trị mất ngủ, non-benzodiazepine, giấc ngủ REM.

Zopiclone hoạt động như thế nào?

Zopiclone tác động lên hệ thần kinh trung ương bằng cách tương tác với các thụ thể GABA (gamma-aminobutyric acid) trong não. Cụ thể, Zopiclone gắn kết với vị trí đặc hiệu trên phức hợp thụ thể GABA, khác với các dẫn xuất benzodiazepine, giúp tăng cường hoạt động ức chế của GABA. Điều này dẫn đến các tác dụng chính bao gồm:

• Gây ngủ: Giúp khởi tạo giấc ngủ nhanh chóng, thường trong vòng 1-2 giờ sau khi dùng.
• An thần: Giảm lo âu, tạo cảm giác thư giãn.
• Giãn cơ: Hỗ trợ giảm căng thẳng cơ bắp.
• Chống co giật: Ức chế các cơn co giật ở một số trường hợp.

Zopiclone được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương sau khoảng 1-2 giờ. Thời gian bán thải trung bình của thuốc là 3,5-6,5 giờ, kéo dài hơn ở người cao tuổi (khoảng 7 giờ). Thuốc được chuyển hóa chủ yếu ở gan bởi enzyme CYP3A4, tạo ra các chất chuyển hóa như zopiclone N-oxide (kém hoạt tính) và N-desmethylzopiclone (không hoạt tính). Khoảng 75% liều dùng được thải qua nước tiểu, 16% qua phân, và một phần nhỏ qua sữa mẹ hoặc nước bọt.

Công dụng của Zopiclone

Zopiclone được chỉ định trong các trường hợp sau:

1. Điều trị mất ngủ ngắn hạn:

   • Khó đi vào giấc ngủ.
   • Thức giấc giữa đêm hoặc dậy sớm.
   • Mất ngủ thoáng qua do các sự kiện như thay đổi múi giờ (jet lag) hoặc căng thẳng tạm thời.

2. Mất ngủ thứ phát:

   • Liên quan đến rối loạn tâm thần hoặc các tình trạng gây suy nhược thần kinh.
   • Mất ngủ gây kiệt sức nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

3. Hỗ trợ giấc ngủ chất lượng:

   • Duy trì giấc ngủ liên tục trong 7-8 giờ mà không làm giảm giấc ngủ REM, giúp người dùng cảm thấy tỉnh táo hơn sau khi thức dậy.

Zopiclone thường được kê đơn trong thời gian ngắn (tối đa 4 tuần, bao gồm giai đoạn giảm liều) để tránh nguy cơ lệ thuộc hoặc dung nạp thuốc.

Liều dùng và cách sử dụng Zopiclone

Liều dùng Zopiclone cần được bác sĩ chỉ định dựa trên tình trạng sức khỏe, độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của chứng mất ngủ. Dưới đây là liều khuyến cáo phổ biến:

• Người lớn:

  • Liều tiêu chuẩn: 7,5 mg, uống 1 lần/ngày trước khi đi ngủ.
  • Có thể giảm xuống 3,75 mg nếu cần thiết, tùy theo đáp ứng lâm sàng.

• Người cao tuổi (>65 tuổi):

  • Liều khởi đầu: 3,75 mg/ngày, có thể tăng lên 7,5 mg nếu cần và được bác sĩ đánh giá là an toàn.

• Bệnh nhân suy thận hoặc suy hô hấp mãn tính:

  • Liều khởi đầu: 3,75 mg/ngày, do nguy cơ tích lũy thuốc thấp nhưng cần thận trọng.

• Thời gian điều trị:

  • Mất ngủ tạm thời: 2-5 ngày.
  • Mất ngủ ngắn hạn: 2-3 tuần.
  • Không sử dụng liên tục quá 4 tuần để tránh lệ thuộc.

Cách dùng:

• Uống thuốc với nước, ở tư thế đứng, ngay trước khi đi ngủ.
• Có thể dùng cùng hoặc không cùng thức ăn, nhưng dùng cùng thức ăn có thể làm chậm hấp thu.
• Đảm bảo giấc ngủ không bị gián đoạn (7-8 giờ) để tránh chứng quên do anterograde (mất trí nhớ tạm thời sau khi dùng thuốc).

Tác dụng phụ của Zopiclone

Như các thuốc an thần khác, Zopiclone có thể gây ra một số tác dụng phụ. Dưới đây là các tác dụng phụ phổ biến và ít gặp:

Tác dụng phụ thường gặp

• Vị đắng hoặc kim loại trong miệng: Đây là phản ứng phổ biến do Zopiclone bài tiết qua nước bọt.
• Buồn ngủ ban ngày: Đặc biệt nếu không ngủ đủ giấc sau khi dùng thuốc.
• Khô miệng, chóng mặt, đau đầu nhẹ.

Tác dụng phụ ít gặp

• Rối loạn tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, khó chịu ở dạ dày.
• Mệt mỏi, giảm tập trung.
• Phản ứng dị ứng: Phát ban, ngứa, sưng mặt/môi (hiếm gặp).

Tác dụng phụ nghiêm trọng

• Chứng quên do anterograde: Mất trí nhớ tạm thời, đặc biệt khi giấc ngủ bị gián đoạn.
• Hành vi bất thường: Mộng du, lái xe hoặc nấu ăn trong trạng thái chưa tỉnh hoàn toàn.
• Suy nhược thần kinh trung ương: Lú lẫn, mất điều hòa, suy hô hấp (ở liều cao hoặc dùng quá liều).
• Phụ thuộc thuốc: Nguy cơ tăng khi dùng kéo dài hoặc liều cao.

Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, hãy ngừng thuốc và liên hệ ngay với bác sĩ.

Chống chỉ định và thận trọng khi dùng Zopiclone

Chống chỉ định

Zopiclone không được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Dị ứng với Zopiclone hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Nhược cơ nặng, suy hô hấp, hội chứng ngưng thở khi ngủ, suy gan nặng.
• Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú (trừ khi lợi ích vượt trội nguy cơ).
• Trẻ em dưới 18 tuổi.

Thận trọng

• Người cao tuổi: Nguy cơ tích lũy thuốc cao hơn do giảm chuyển hóa ở gan.
• Bệnh nhân suy thận/hô hấp: Cần giảm liều khởi đầu và theo dõi chặt chẽ.
• Lái xe/vận hành máy móc: Không nên thực hiện các hoạt động đòi hỏi tỉnh táo trong vòng 12 giờ sau khi dùng thuốc.
• Tương tác thuốc:
  • Tăng tác dụng an thần: Rượu, thuốc ức chế thần kinh trung ương (thuốc ngủ, thuốc chống loạn thần, thuốc giảm đau opioid).
  • Tăng nồng độ Zopiclone: Thuốc ức chế enzyme CYP3A4 (erythromycin, ketoconazole).
  • Giảm nồng độ Zopiclone: Thuốc cảm ứng CYP3A4 (rifampicin, carbamazepine), St. John’s wort.
• Nguy cơ lệ thuộc: Hạn chế dùng quá 4 tuần và tránh ngừng thuốc đột ngột để giảm nguy cơ mất ngủ trở lại hoặc triệu chứng cai thuốc (lo âu, run, đau đầu, ảo giác).

Quá liều Zopiclone và cách xử trí

Quá liều Zopiclone có thể gây nguy hiểm, đặc biệt khi kết hợp với rượu hoặc các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác. Các triệu chứng quá liều bao gồm:

• Ngáp, buồn ngủ quá mức, lú lẫn.
• Mất điều hòa, giảm trương lực cơ, hạ huyết áp.
• Suy hô hấp, hôn mê (trong trường hợp nghiêm trọng).

Xử trí quá liều

• Trong vòng 1 giờ sau khi uống:
  • Người lớn (>150 mg) hoặc trẻ em (>1,5 mg/kg): Dùng than hoạt tính để giảm hấp thu.
  • Cân nhắc rửa dạ dày nếu quá liều đe dọa tính mạng.
• Suy nhược thần kinh trung ương nghiêm trọng: Sử dụng flumazenil (đối kháng benzodiazepine) dưới sự giám sát y tế.
• Hỗ trợ triệu chứng: Duy trì đường thở, theo dõi tim mạch và các dấu hiệu sinh tồn.

Liên hệ ngay với trung tâm cấp cứu (115) nếu nghi ngờ quá liều.

Zopiclone và các câu hỏi thường gặp

1. Zopiclone có gây nghiện không?

Nguy cơ lệ thuộc Zopiclone thấp nếu sử dụng đúng liều và trong thời gian ngắn (dưới 4 tuần). Tuy nhiên, nguy cơ tăng ở những người có tiền sử lạm dụng rượu, thuốc hoặc rối loạn nhân cách. Giảm liều dần khi ngừng thuốc giúp hạn chế nguy cơ này.

2. Zopiclone có ảnh hưởng đến giấc ngủ REM không?

Không, Zopiclone được thiết kế để duy trì giấc ngủ REM và giấc ngủ sóng chậm, giúp đảm bảo chất lượng giấc ngủ tự nhiên.

3. Có thể dùng Zopiclone lâu dài không?

Không khuyến cáo dùng Zopiclone quá 4 tuần do nguy cơ lệ thuộc và dung nạp thuốc. Nếu mất ngủ kéo dài, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để tìm nguyên nhân và phương pháp điều trị khác.

4. Zopiclone có an toàn cho phụ nữ mang thai?

Chưa có đủ dữ liệu về an toàn của Zopiclone ở phụ nữ mang thai. Thuốc chỉ nên dùng khi lợi ích vượt trội nguy cơ và có chỉ định của bác sĩ.

5. Làm thế nào để giảm tác dụng phụ của Zopiclone?

• Uống thuốc đúng giờ, đảm bảo ngủ đủ 7-8 giờ.
• Tránh rượu và các chất kích thích khi dùng thuốc.
• Thông báo cho bác sĩ nếu gặp tác dụng phụ kéo dài.

Lưu ý khi mua và sử dụng Zopiclone

• Mua thuốc chính hãng: Chỉ mua Zopiclone tại các nhà thuốc uy tín, có nguồn gốc rõ ràng. Tại Việt Nam, Zopiclone có trong các sản phẩm như Zopistad 7.5mg (Stellapharm).
• Tuân thủ chỉ định bác sĩ: Không tự ý tăng liều hoặc kéo dài thời gian sử dụng.
• Bảo quản thuốc: Để ở nơi khô ráo, nhiệt độ dưới 30°C, tránh ánh sáng và xa tầm tay trẻ em.

Kết luận

Zopiclone là một giải pháp hiệu quả cho chứng mất ngủ ngắn hạn, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ mà không ảnh hưởng đến giấc ngủ REM. Tuy nhiên, việc sử dụng cần được kiểm soát chặt chẽ để tránh tác dụng phụ và nguy cơ lệ dependence. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng và tuân thủ liều lượng, thời gian điều trị để đạt hiệu quả tốt nhất.

Nguồn tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Hello Bacsi.