Sốt phát ban: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
21 Tháng mười một, 2024
Sốt phát ban là bệnh lý thường gặp ở nhiều người, nhất là trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu. Bệnh có khả năng lây lan nhanh chóng và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.Hãy cùng Nhà thuốc Bạch Mai tìm hiểu cụ thể qua bài viết dưới đây nhé!
Sốt phát ban là tình trạng nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi vi rút Herpes 6 hoặc 7 với biểu hiện đặc trưng là các nốt ban đỏ xuất hiện trên da kèm với đó là hiện tượng sốt cao. Sốt phát ban là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, tuy nhiên với điều kiện thuận lợi bệnh cũng có thể dễ dàng tấn công và lây sang cho người lớn.
Có 2 loại sốt phát ban phổ biến là: ban đỏ và ban đào
Nguyên nhân nào gây ra sốt phát ban?
Bệnh sốt phát ban thường do các loại virus gây ra, phổ biến nhất là một số loại virus sau:
– Virus human herpes 6 hoặc 7.
– Virus sởi.
– Virus rubella.
– Các nguyên nhân khác: Do chấy, rận, do chuột,… Ở những trường hợp này, bệnh sốt phát ban có thể do nhóm vi khuẩn có tên là Rickettsia prowazekii lây truyền sang người qua những loại ký sinh trung gian như bọ chét, chấy hay ve…
Đường lây truyền sốt phát ban
Virus lây từ người sang người thông qua tiếp xúc cơ thể với người nhiễm bệnh hoặc các vật dụng cá nhân của người bệnh.
Bệnh ở trẻ em phần lớn là do lây nhiễm từ cộng đồng, chủ yếu là nhà trẻ, khu đông dân cư và các khu vui chơi. Nhà trẻ, trường học là môi trường thuận lợi cho sự lây bệnh từ trẻ này sang trẻ khác.
Dấu hiệu sốt phát ban
Xem thêm
Triệu chứng lâm sàng là sốt nhẹ đến sốt cao (39 – 40 độ C), ớn lạnh, đau đầu, đau cơ, đau khớp, buồn nôn và mệt mỏi biểu hiện nhiễm độc. Ban xuất hiện nửa người, sau khoảng 2 – 4 ngày thì lan ra toàn thân.
Đối với trẻ nhỏ:
Triệu chứng đầu tiên của trẻ thường bắt đầu bằng triệu chứng sốt. Có thể chỉ sốt nhẹ khoảng 38 độ, hoặc có thể cao hơn ở mức 40 độ C.
Từ ngày thứ 3 hay ngày thứ 4 trở đi, biểu hiện sốt sẽ giảm. Lúc này, những nốt ban trên da sẽ bắt đầu xuất hiện và lan nhanh. Tình trạng này sẽ kéo dài trong khoảng vài ngày.
Đây là những nốt đỏ trên bề mặt da, có thể xuất hiện thành từng đám nhỏ và thường xuất hiện đầu tiên ở vùng mặt. Sau đó, tình trạng phát ban sẽ lan rộng bắt đầu ở vùng đầu mặt trước khi lan sang phần thân, tay chân của trẻ. Các vết này có thể sẽ làm trẻ khó chịu vì chúng gây ngứa.
Đối với người lớn:
Với người lớn, bệnh thường có thời gian ủ bệnh từ trước đó trong khoảng từ 1 – 2 tuần. Sau đó mới gây nên những triệu chứng đột ngột. Điều này khiến bệnh có khả năng kéo dài mãi mới khỏi được bệnh. Trong đó có 3 triệu chứng điển hình, gồm:
Sốt cao: Cơn sốt thường xuất hiện đột ngột khiến cho nhiệt độ cơ thể cao ở mức 39 độ. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể gặp các hiện tượng như: Sổ mũi, ho, viêm kết mạc, đau đầu,…
Da nổi ban đỏ: Khi mới nổi, các nốt ban sẽ màu hồng nhạt, phẳng hoặc nổi cộm nhẹ trên da. Nốt ban không có tính chu kỳ, thường nổi toàn thân. Trong trường hợp bị nhẹ, các nốt ban có thể chỉ tồn tại vài tiếng, nhưng nếu nặng hơn thì chúng có thể tồn tại đến vài ngày xong mới lặn.
Sưng hạch: Đây là hiện tượng dễ xảy ra với sốt phát ban ở người lớn khi thấy hạch nổi hoặc sưng ở quai hàm, cổ. Bởi hệ miễn dịch đang phản ứng lại với tác nhân gây bệnh.
Ngoài 3 triệu chứng phổ biến thường gặp trên, người lớn mắc bệnh sốt phát ban có thể bị mệt mỏi, đau tai, viêm họng, chán ăn, tiêu chảy,…
Khi nào cần gặp bác sĩ
Nếu các triệu chứng không nặng thì sốt phát ban có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên cần chú ý nếu có một số biểu hiện sau cần đưa trẻ đến bệnh viện để điều trị:
Trẻ sốt không kiểm soát được nhiệt độ dù đã dùng thuốc hạ sốt
Khi phát hiên các triệu chứng trên bạn cần đi đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và điều trị
Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi Bệnh sử và khám lâm sàng, và chỉ định1 số xét nghiệm lâm sàng:
Nhuộm huỳnh quang kháng thể với mảnh sinh thiết vị trí phát ban để phát hiện các sinh vật
Xét nghiệm huyết thanh học trong giai đoạn cấp tính và cả giai đoạn hồi phục (xét nghiệm huyết thanh học không có giá trị trong chẩn đoán bệnh cấp tính)
Phản ứng chuỗi Polymerase (PCR)
Biểu hiện chấy rận xâm nhập đốt thường rõ ràng và mạnh mẽ gợi ý sốt phát ban nếu tiền sử dịch tễ (ví dụ sống trong hoặc đi qua một khu vực lưu hành) cho thấy có thể tiếp xúc.
Điều trị sốt phát ban
Với trẻ em:
Hạ sốt cho trẻ: bố mẹ nên kiểm tra nhiệt độ cơ thể trẻ thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo mỏng, dùng khăn lau mát. Trường hợp trẻ sốt cao trên 380C, bố mẹ nên cho trẻ dùng thuốc hạ sốt Paracetamol theo liều lượng 10 – 15mg/kg, sau 4 – 6 giờ uống liều tiếp theo nếu cần.
Trị ho, thông mũi: Trường hợp trẻ bị ho nhiều, bố mẹ cần hỏi bác sĩ để lựa chọn đúng thuốc trị ho phù hợp cho trẻ. Nếu trẻ bị nghẹt mũi, chảy nước mũi, bố mẹ cũng cần vệ sinh mũi cho trẻ bằng nước muối sinh lý và khăn mềm để trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.
Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.
Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: cho trẻ tắm trong phòng kín với nước ấm khoảng 370C và tắm nhanh từ 3 – 5 phút, sau đó lau khô và giữ ấm cơ thể trẻ.
Cần theo dõi trẻ để phát hiện sớm những dấu hiệu bệnh trở nặng và đưa trẻ đến gặp bác sĩ kịp thời
Với người lớn:
Uống thuốc hạ sốt, sử dụng khăn nhúng nước ấm chườm trán.
Tắm bằng nước ấm.
Mặc đồ rộng, hạn chế bí gây ngứa ngáy.
Uống nhiều nước, bổ sung chất xơ, vitamin, khoáng chất từ rau xanh và hoa quả tươi.
Nghỉ ngơi.
Phòng ngừa bệnh Sốt phát ban
Hiện nay vẫn chưa có vaccine phòng sốt phát ban nên cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh là tránh tiếp xúc với người bệnh
Trẻ em là đối tượng rất dễ lây sốt phát ban khi tiếp xúc trong những môi trường có nhiều người như nhà trẻ, khu vui chơi,… Khi bị bệnh, trẻ cũng có thể dễ dàng lây bệnh sang những thành viên khác trong gia đình. Do đó, khi trẻ có dấu hiệu sốt, cần thực hiện cách ly cho trẻ.
Vệ sinh cá nhân và nơi ở sạch sẽ, mang khẩu trang khi đến vùng nghi ngờ có dịch sốt phát ban.
Cung cấp đủ chất dinh dưỡng trong chế độ ăn hằng ngày, uống đủ nước.
Bổ sung các vitamin và khoáng chất cần thiết để cơ thể tăng cường sức đề kháng.
Sốt phát ban có thể tự khỏi sau vài ngày nếu các triệu chứng nhẹ và được chăm sóc tốt.Vì vậy moị người hãy chú ý và chăm sóc kĩ để ổn định sức khoẻ sớm. Hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân nhé!
