Vàng da tắc mật: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
13 Tháng hai, 2024
Vàng da tắc mật là bệnh lý nguy hiểm khi dòng chảy của mật ra khỏi gan bị tắc nghẽn khiến mật thấm vào máu dẫn đến hiện tượng vàng da. Hãy cùng tìm hiểu về bệnh vàng da tắc mật qua bài viết dưới đây nhé!
Mật là dịch tiêu hóa do gan sản xuất, được đưa đến hệ thống tiêu hóa thông qua một mạng lưới các ống dẫn mật nối gan, túi mật, tuyến tụy và ruột non.
Vàng da tắc mật là một tình trạng gây ra bởi sự tắc nghẽn ở dòng chảy của mật ra khỏi gan, khiến lượng mật trở nên dư thừa, từ đócơ thể không thể bài tiết hết mật và sắc tố bilirubin chuyển hướng vào máu.Nên những người bị tắc mật sẽ thường có xu hướng vàng da và mắt.
Ở người bình thường, chỉ số bilirubin trong máu như sau:
Bilirubin toàn phần: Từ 0,8 – 1,2 mg/dl.
Bilirubin gián tiếp: Từ 0,6 – 0,8 mg/dl.
Bilirubin trực tiếp: Từ 0,2 – 0,4 mg/dl.
Còn đối với những người gặp hội chứng vàng da tắc mật, chỉ số bilirubin tăng cao, có thể vượt mức 2,5 mg/dl
Nguyên nhân gây ra vàng da tắc mật
Tắc ống mật chủ
Sỏi mật được xem là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tình trạng tắc ống mật chủ gây ứ đọng dịch mật lại hệ thống đường mật. Dịch mật từ đó ứ đọng ở gan và thấm vào máu và gây nên hiện tượng vàng da.
Sỏi mật có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng vàng da tắc mật
Viêm hoặc xơ gan làm cho đường dẫn mật hẹp và xơ hóa, khiến dịch mật lưu thông kém
Ung thư đường mật:Sự phát triển của các khối u có thể dẫn đến tắc nghẽn đường mật, dẫn đến ứ đọng dịch mật.
Dị tật Bẩm sinh
Tình trạng dị dạng đường mật bẩm sinh là khi ống dẫn mật chủ không phát triển bình thường khiến đường mật bị hẹp lại
U nang ống mật chủ
Ung thư đầu tụy:gây biến chứng tắc mật do u đầu tụy chèn ép dịch mật và các dây thần kinh liên quan, đặc biệt khi tế bào ung thư xâm lấn xa.
Triệu chứng điển hình của hội chứng vàng da tắc mật
Xem thêm
Những người mắc phải hội chứng vàng da tắc mật có thể gặp những triệu chứng dưới đây:
Tam chứng Charcot:
Cơnđau quặn xuất hiện ở vùng hạ sườn phải một cách đột ngột khi sỏi mật bị tắc nghẽn, túi mật phải co bóp nhiều và mạnh hơn để đẩy dịch mật đi xuống hệ thống tiêu hóa.
Sốt cao trên 38 độ Ckèm rét run thường xuất hiện đồng thời sau cơn đau vài giờ.
Vàng da, vàng mắtcó thể xuất hiện tùy vào mức độ tắc nghẽn.Nếu không điều trị kịp thời, da sẽ ngày càng sạm, thậm chí còn xuất hiện những chấm sắc tố.
Ngứa da: Đầu dây thần kinh phân bố dưới da bị kích thích do sự tăng axit mật trong máu.
Phân bạc màu:Phân có thể có màu nhạt hơn bình thường hoặc bạc trắng như phân cò. Thông thường, trong phân sẽ chứa sản phẩm chuyển hóa của bilirubin, nhưng khi bị tắc mật thì nồng độ chất này giảm đi nhiều, vì vậy phân bị bay màu.
Nước tiểu đậm màu:Nước tiểu sẽ đậm màu tùy thuộc vào mức độ vàng da của bệnh nhân.bilirubin liên hợp được bài tiết qua nước tiểu, khiến nước tiểu có nhiều bọt và màu sẫm hơn.
Xuất huyết dưới da: Tế bào gan bị tổn thường có thể gây ra sự rối loạn đông máu. Khi bệnh diễn tiến nặng có thể gây xuất huyết tiêu hóa, ho ra máu, chảy máu cam…
Biến chứng của bệnh vàng da tắc mật
Viêm đường mật cấp nặnglà một biến chứng phổ biến nhất của tình trạng hẹp, thường xảy ra nhất ở ống mật chủ (CBD). .
Viêm tụy cấp: Những viên sỏi tuột ra khỏi đường mật và kẹt ở vị trí ngã ba mật tụy, gây tình trạng tắc nghẽn đường lưu thông của dịch tụy. Từ đó làm ứ đọng dịch trong ống tụy.
Nếu có bất kỳ triệu chứng vàng da tắc mật nào đã nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm thiểu nguy cơ bệnh trở nên trầm trọng.
Nơi khám chữa bệnh uy tín
Hà Nội: Bệnh viện K, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108,…
Chẩn đoán phát hiện bệnh vàng da tắc mật
Phân biệt triệu chứng: Túi mật to và phân bạc màu kéo dài.
Xét nghiệm máukiểm tra nồng độ bilirubin trong máu, nồng độ ALP (phosphatase kiềm) và GGT, men gan,…
Siêu âm
Chụp cắt lớp vi tính
Chụp cộng hưởng từ
Nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP).
Sinh thiết gan
Xét nghiệm khác gồm: AFP với K gan, chụp động mạch với u đầu tụy hoặc u gan, xét nghiệm miễn dịch…
Siêu âm, siêu âm nội soi giúp phân biệt loại vàng da tắc mật chính xác tới 95%.
Điều trị bệnh vàng da tắc mật
Tùy vào nguyên nhân và tình trạng của người bệnh, hội chứng này có thể được điều trị bằng nhiều cách khác nhau.
Điều trị ứ mật vàng da do bị sỏi mật:
Bác sĩ sẽ chỉ định cho dùng thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau trong điều trị nhiễm trùng.
Loại bỏ sỏi mật bằng phương pháp mổ nội soi là phương pháp tối ưu đối với trường hợp này.
Thủ thuật ERCP cũng có thể được áp dụng. Đây là phương pháp dẫn lưu mật ứ đọng trong gan qua da, đưa lượng mật dư thừa ra ngoài.
Trong tắc nghẽn ác tính, tùy thuộc vào giai đoạn bệnh và khả năng phẫu thuật của bệnh nhân, phẫu thuật cắt bỏ tổn thương tắc nghẽn được ưu tiên. Nếu không thể cắt bỏ hoàn toàn, phẫu thuật nối gan hỗng tràng và phẫu thuật nối tắt Roux-en-Y là một lựa chọn
Phương pháp phòng ngừa bệnh vàng da tắc mật
Để phòng ngừa bệnh vàng da tắc mật hiệu quả, bạn có thể:
Có chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế dầu mỡ, chất béo bão hòa và đường, tăng cường ăn nhiều chất xơ.
Giảm cân vì béo phì là đối tượng có nguy cơ cao hình thành sỏi mật gây tắc mật.
Tập thể dục thường xuyên.
Khám sức khỏe định kỳ.
Hạn chế sự căng thẳng, duy trì lối sống tích cực.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin liên quan về bệnh vàng da tắc mật. Hãy chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích bạn nhé!
