Các loại thuốc chống trầm cảm và một số lưu ý trước khi dùng thuốc
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
14 Tháng bảy, 2024
Trầm cảm – một căn bệnh tiềm ẩn rất phổ biến hiện nay.Nhiều trường hợp đã được bác sĩ yêu cầu phải sử dụng thuốc điều trị trầm cảm. Hãy cùng tìm hiểu các loại thuốc chống trầm cảm phổ biến hiện nay và lưu ý khi sử dụng nhé!
Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần.Bệnh do hoạt động của não bộ bị rối loạn gây nên do một yếu tố tâm lý nào nào tạo thành những biến đổi bất thường trong suy nghĩ hành vi tác phong.Đây không chỉ là những cảm xúc tiêu cực thoáng qua mà là một tình trạng y khoa cần được chẩn đoán và điều trị.
Những người bị trầm cảm có thể đã phải trải qua những biến cố lớn của cuộc đời như: phá sản, thất nghiệp, nợ nần, ly hôn… hoặc cũng có những cá nhân mắc rối loạn trầm cảm nhưng không nhất thiết phải qua những biến cố lớn, mà đó có thể là những thay đổi trong đời sống hằng ngày: thăng chức, thay đổi môi trường sống, đổi công việc, kết hôn… những sự kiện này tác động mạnh đến đời sống cá nhân hoặc tinh thần của họ, thách thức sự thay đổi ở họ
Điều trị trầm cảm – dễ hay khó?
Trầm cảm được chia làm 3 giai đoạn theo thứ tự từ nặng đến nhẹ ta có giai đoạn 1, giai đoạn 2, giai đoạn 3. Nếu bệnh chỉ mới ở giai đoạn đầu, bạn có thể không cần đến sự trợ giúp của thuốc chống trầm cảm.
Nếu sau một thời gian, dường như bạn không thể tự mình thoát khỏi chúng, kèm với đó là những biểu hiện ngày càng rõ ràng và nặng hơn nên đi khám chuyển khoa để chẩn đoán được tình trạng và mức độ nặng của bệnh mà đưa ra những liệu trình điều trị khác nhau.
Để điều trị tốt căn bệnh trầm cảm hầu hết các bác sĩ sẽ điều trị theo hướng hỗ trợ giảm các triệu chứng bằng cách sử dụng một số loại thuốc chống trầm cảm kết hợp với hỗ trợ ổn định tâm lý cũng như sức khỏe cho bệnh nhân.
Thuốc chống trầm cảm là gì?
Thuốc chống trầm cảm là những loại thuốc được phát triển để điều trị trạng thái trầm cảm. Những thuốc này có thể làm giảm các triệu chứng như buồn bã, mất ngủ, cảm giác kiệt sức, thiếu tập trung.
Có nhiều loại thuốc chống trầm cảm khác nhau. Mỗi loại thuốc có cơ chế hoạt động riêng biệt và tác động lên hệ thống thần kinh để cải thiện tình trạng tinh thần.Bằng nhiều cơ chế khác nhau, thuốc giúp làm tăng các chất dẫn truyền thần kinh trong não như serotonin, norepinephrine và dopamine gây cảm giác hưng phấn, giảm ý nghĩ tiêu cực
Các loại thuốc chống trầm cảm
Xem thêm
Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine (SNRI)
SNRI dù chỉ mới được đưa vào sử dụng nhưng có hiệu quả tương đối cao. SNRI hoạt động bằng cách tăng cường sự hiện diện của hai chất dẫn truyền thần kinh chính là serotonin và norepinephrine trong hệ thống thần kinh trung ương.
Một số loại thuốc thuộc nhóm này có thể nói đến như: Thuốc venlafaxine (Effexor XR), Thuốc desvenlafaxine (Pristiq và Khedezla), thuốc levomilnacipran (Fetzima), thuốc duloxetine (yawwin30),…
Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCAs)
TCAs là một trong những nhóm thuốc thế hệ đầu tiên trong điều trị trầm cảm. TCAs hoạt động bằng cách ức chế tái hấp thu chất dẫn truyền thần kinh serotonin và norepinephrine trong khe hở “synapse” (là khoảng cách giữa các tế bào thần kinh) trong hệ thống thần kinh trung ương.
Một số loại thuốc chống trầm cảm nhóm TCAs là: amitriptyline, amoxapine, clomipramine, doxepin,…
Tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng TCAs: khô miệng, tim đập nhanh, táo bón, mất ngủ, tăng cân.
Thuốc chống trầm cảm không điển hình
Các loại thuốc chống trầm cảm này được gọi là không điển hình vì chúng không thuộc loại thuốc chống trầm cảm thông thường. Cơ chế tác dụng của các loại thuốc nhóm này tùy thuộc vào từng loại thuốc cụ thể.
Trazodone: Trazodone hoạt động chủ yếu bằng cách tăng mức serotonin trong não bằng cách ức chế tái hấp thu serotonin và ảnh hưởng thụ động đến các tế bào tạo serotonin.
Mirtazapine: tăng cường tác động của serotonin và norepinephrine bằng cách ức chế quá trình phân hủy. Ngoài ra, thuốc này còn tăng cường tác động của histamin và có tác động thụ động alpha-2 adrenergic.
Vortioxetine: Hoạt động bằng cách kết hợp nhiều cơ chế tác dụng, bao gồm tăng cường tác động của serotonin, norepinephrine và dopamine thông qua việc ức chế tái hấp thu và một số cơ chế khác chưa rõ ràng.
Vilazodone: Kết hợp cả hai cơ chế tác dụng của SSRI và chủ vận agonist tới một loại thụ thể serotonin (5-HT1A) trong não. Điều này làm tăng mức serotonin và ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh serotonin khác.
Bupropion: Hoạt động bằng cách tăng mức norepinephrine và dopamine trong hệ thống thần kinh trung ương.
Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI)
Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin (SSRI) là một loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng rộng rãi hiện nay. SSRI hoạt động bằng cách tăng cường sự hiện diện của chất dẫn truyền thần kinh serotonin trong hệ thống thần kinh trung ương.
Một số loại thuốc chống trầm cảm nhóm SSRI là: citalopram, escitalopram, fluoxetine, paroxetine,…Mặc dù an toàn nhưng SSRI vẫn gây ra một số tác dụng phụ ở mức nhẹ như: Buồn nôn, tiêu chảy, tim đập nhanh, tăng cân, giảm ham muốn,…
Sau khi bác sĩ tư vấn loại thuốc phù hợp bạn cần mất 2 – 6 tuần để thấy được tác dụng của thuốc trên cơ thể. Với một số loại thuốc chống trầm cảm, bạn có thể bắt đầu dùng đúng liều lượng ngay lập tức.
Nhiều thuốc chống trầm cảm gây ra tác dụng phụ, nhưng thường sẽ giảm theo thời gian.
Kết hợp giữa thuốc chống trầm cảm và liệu pháp tâm lý có thể mang lại hiệu quả cao hơn so với việc chỉ dùng thuốc. Nó cũng có khả năng giúp ngăn ngừa sự tái phát của trạng thái trầm cảm sau khi bạn đã hồi phục tâm trạng
Trường hợp không cải thiện sau 3 tháng sử dụng thuốc: Cân nhắc việc sử dụng thuốc chống trầm cảm, vì bệnh có thể trở nặng hơn hoặc thuốc có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng.
Tránh ngưng hoặc giảm liều thuốc chống trầm cảm đột ngột, đặc biệt là với các loại thuốc có thời gian bán hủy ngắn. Nếu muốn ngưng thuốc, hãy giảm liều từ từ và từng bước để tránh gặp phải các triệu chứng như buồn nôn, đau đầu, đổ mồ hôi, co cơ, mất ngủ, tăng huyết áp và nhịp tim nhanh
Nguy cơ về dị tật bẩm sinh và các vấn đề khác với trẻ sơ sinh đối với mẹ bầu dùng thuốc chống trầm cảm thường thấp. Tuy nhiên, một số loại thuốc chống trầm cảm như paroxetine không được khuyến khích sử dụng khi mang thai.Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn có ý định sử dụng thuốc chống trầm cảm khi đang mang thai và cho con bú.
Trên đây là những thông tin về các loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng phổ biến hiện nay. Hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu hơn về việc điều trị bệnh lý trầm cảm. Hãy chia sẻ bài viết tới người thân, bạn bè nếu thấy hữu ích nhé!
