Deflazacort: Công Dụng, Liều Dùng và Những Điều Cần Biết Từ Chuyên Gia
Deflazacort là corticosteroid hàng đầu trong điều trị viêm khớp, dị ứng và bệnh cơ Duchenne. Tìm hiểu cơ chế tác dụng, liều dùng an toàn, tác dụng phụ và giải đáp thắc mắc thường gặp.
Deflazacort là một glucocorticoid tổng hợp thuộc nhóm corticosteroid, được sử dụng để điều trị các bệnh lý viêm và tự miễn như viêm khớp dạng thấp, hen suyễn, dị ứng nặng, và đặc biệt là bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD). So với các corticosteroid khác (ví dụ: prednisone), Deflazacort được đánh giá có tác dụng chống viêm mạnh hơn và ít gây tác dụng phụ lên cân nặng, xương.
Năm 1969: Deflazacort lần đầu tổng hợp tại Ý.
Năm 2017: FDA chấp thuận sử dụng cho bệnh DMD dựa trên nghiên cứu lâm sàng kéo dài 52 tuần.
Tại Việt Nam: Deflazacort có mặt dưới dạng biệt dược Calcort, Defcort, được chỉ định rộng rãi từ năm 2020.
Deflazacort hoạt động bằng cách:
Ức chế giải phóng cytokine gây viêm (IL-1, TNF-α, IL-6).
Giảm di chuyển bạch cầu đến ổ viêm, ngăn chặn phản ứng miễn dịch quá mức.
Tăng tổng hợp protein chống viêm như lipocortin.
Khác với prednisone, Deflazacort có cấu trúc oxazoline giúp giảm giữ nước và ít ảnh hưởng đến chuyển hóa glucose.
Cơ chế: Làm chậm tiến triển yếu cơ, duy trì khả năng vận động.
Hiệu quả: Giảm 50% nguy cơ mất khả năng đi lại so với nhóm không điều trị.
Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ.
Hen suyễn nặng, viêm phế quản tắc nghẽn.
Viêm da dị ứng, hội chứng thận hư.
Sốc phản vệ, phù mạch di truyền.
Người lớn: 6–9 mg/ngày, tùy mức độ viêm.
Trẻ em DMD: 0.9 mg/kg/ngày, uống buổi sáng.
Điều chỉnh liều: Giảm dần sau khi kiểm soát triệu chứng (VD: giảm 0.3 mg/kg mỗi 3–6 tháng).
Không ngừng thuốc đột ngột: Nguy cơ suy thượng thận cấp.
Uống sau ăn: Để giảm kích ứng dạ dày.
Theo dõi định kỳ: Đo mật độ xương, đường huyết, điện giải đồ.
Nhẹ: Tăng cân, mặt tròn (hội chứng Cushing), mụn trứng cá.
Trung bình: Loãng xương, tăng huyết áp, rối loạn giấc ngủ.
Nghiêm trọng (hiếm): Suy thượng thận, đục thủy tinh thể, hoại tử xương.
So sánh với Prednisone:
Tác Dụng Phụ | Deflazacort | Prednisone |
---|---|---|
Tăng cân | Ít hơn | Phổ biến |
Giữ nước | Hiếm | Thường xuyên |
Ảnh hưởng xương | Giảm 30% nguy cơ | Cao hơn |
Chống chỉ định: Nhiễm nấm toàn thân, dị ứng với thành phần thuốc.
Thận trọng:
Bệnh nhân tiểu đường, tăng huyết áp.
Trẻ em <5 tuổi (chưa đủ dữ liệu an toàn).
Phụ nữ mang thai: Chỉ dùng khi lợi ích vượt trội rủi ro.
Thuốc chống đông (Warfarin): Tăng nguy cơ xuất huyết.
Lợi tiểu (Furosemide): Hạ kali máu nghiêm trọng.
Vắc-xin sống (sởi, thủy đậu): Giảm hiệu quả, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
“Deflazacort chữa khỏi DMD”: Sai! Thuốc chỉ làm chậm tiến triển bệnh.
“Dùng càng lâu càng tốt”: Sai. Cần giảm liều tối thiểu hiệu quả để tránh độc tính.
“An toàn cho mọi đối tượng”: Trẻ em và người già cần giám sát chặt chẽ.
Theo TS. Nguyễn Văn An, BV Nhi Trung ương:
“Deflazacort là lựa chọn ưu tiên cho trẻ DMD nhờ cân bằng giữa hiệu quả và độc tính. Tuy nhiên, cần kết hợp vật lý trị liệu để duy trì cơ bắp.”
Prednisone/Prednisolone: Hiệu quả tương tự nhưng tác dụng phụ nhiều hơn.
Viltolarsen (Thuốc điều trị đích cho DMD): Áp dụng cho bệnh nhân đột biến exon 53.
Vật lý trị liệu: Duy trì vận động, ngừa co rút cơ.
Q1: Deflazacort có gây chậm lớn ở trẻ không?
A: Có thể. Cần theo dõi chiều cao định kỳ và bổ sung canxi, vitamin D.
Q2: Giá Deflazacort tại Việt Nam?
A: Khoảng 150.000–300.000đ/hộp 30 viên (tùy hàm lượng).
Q3: Uống Deflazacort bao lâu thì có tác dụng?
A: Sau 2–4 tuần với bệnh viêm, 6–12 tháng để thấy chậm tiến triển DMD.
Deflazacort là thuốc quan trọng trong kiểm soát viêm và bệnh cơ Duchenne, nhưng đòi hỏi sử dụng đúng liều, đúng thời điểm. Luôn tuân thủ chỉ định của bác sĩ để tối ưu lợi ích và giảm thiểu rủi ro!
Bài viết tham khảo nguồn uy tín từ FDA, NIH và tạp chí Neurology.