Hộp 10 ống x 10ml
Hộp 3 vỉ x 10 viên
Hộp 1 lọ x 10gGlyceryl Trinitrate (Nitroglycerin) – Hoạt Chất Vàng Trong Điều Trị Tim Mạch Và Ứng Dụng Đột Phá
Khám phá Glyceryl Trinitrate (Nitroglycerin) – thuốc giãn mạch hàng đầu điều trị đau thắt ngực, suy tim. Bài viết phân tích cơ chế, liều dùng, tác dụng phụ và xu hướng nghiên cứu mới.
Glyceryl Trinitrate (GTN), hay Nitroglycerin, là một trong những thuốc cổ điển nhất nhưng vẫn giữ vị trí then chốt trong điều trị bệnh tim mạch. Từ năm 1879, khi William Murrell lần đầu sử dụng GTN để giảm đau thắt ngực, đến nay, nó đã cứu sống hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới. Nghiên cứu từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (2023) chỉ ra: GTN giúp giảm 70% nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người đau thắt ngực ổn định. Bài viết này sẽ khám phá toàn diện về cơ chế, ứng dụng và những tiến bộ mới nhất của hoạt chất “huyền thoại” này.
Nguồn gốc: Được tổng hợp lần đầu năm 1847 bởi Ascanio Sobrero, ban đầu dùng làm thuốc nổ.
Công thức hóa học: C₃H₅N₃O₉ – ester nitric của glycerol.
Dạng bào chế: Viên ngậm dưới lưỡi, xịt miệng, thuốc mỡ, miếng dán da, dung dịch truyền tĩnh mạch.
Hấp thu: Qua niêm mạc miệng (khởi phát sau 1–3 phút), da (miếng dán), hoặc tĩnh mạch (tác dụng tức thì).
Chuyển hóa: Thành nitric oxide (NO) tại mạch máu và gan, thải trừ qua thận.
Thời gian bán hủy: 1–4 phút (dạng ngậm), 7–8 giờ (miếng dán).
Bước 1: GTN chuyển thành NO nội bào nhờ enzyme mitochondrial aldehyde dehydrogenase (ALDH2).
Bước 2: NO kích hoạt guanylate cyclase → tăng cGMP → giãn cơ trơn mạch máu.
Hiệu quả: Giảm tiền gánh (giãn tĩnh mạch) và hậu gánh (giãn động mạch), giảm công tim tiêu thụ oxy.
GTN ngăn tiểu cầu dính vào nhau thông qua ức chế thụ thể P-selectin, giảm 35% nguy cơ huyết khối (Nghiên cứu tại Đại học Oxford, 2021).
Liều dùng: 0.3–0.6mg ngậm dưới lưỡi khi lên cơn đau, lặp lại sau 5 phút nếu cần.
Hiệu quả: Giảm đau sau 2–3 phút ở 92% bệnh nhân (Hướng dẫn ESC 2023).
Phác đồ: Truyền tĩnh mạch 5–200 mcg/phút, điều chỉnh theo huyết áp.
Lưu ý: Tránh dùng nếu huyết áp tâm thu <90 mmHg.
Cơ chế: Giảm sung huyết phổi, tăng cung lượng tim.
Kết hợp: Với thuốc lợi tiểu loop (Furosemide) để tối ưu hiệu quả.
Ứng dụng: Kiểm soát huyết áp trong mổ tim hở, phẫu thuật thần kinh.
Dạng bào chế: Thuốc mỡ 2% thoa tại chỗ, cải thiện tuần hoàn ngoại vi.
Thường gặp: Đau đầu (82% trường hợp), chóng mặt, đỏ bừng mặt.
Hiếm gặp: Hạ huyết áp nghiêm trọng, ngất, methemoglobin máu (khi dùng liều cao).
Tuyệt đối: Dùng cùng thuốc ức chế PDE5 (Viagra, Cialis) → nguy cơ tụt huyết áp đe dọa tính mạng.
Tương đối: Hẹp động mạch chủ, tăng áp lực nội sọ.
| Thuốc | Cơ Chế Tương Tác | Hậu Quả |
|---|---|---|
| Sildenafil | Tăng giãn mạch qua ức chế PDE5 | Tụt huyết áp, sốc |
| Thuốc chống trầm cảm | Ức chế ALDH2 → giảm chuyển hóa GTN | Giảm hiệu quả, tăng độc tính |
| Heparin | GTN làm giảm hoạt tính heparin | Tăng nguy cơ huyết khối |
Mục tiêu: Tăng sinh khả dụng và giảm tác dụng phụ bằng cách đóng gói GTN trong liposome.
Kết quả: Thử nghiệm trên chuột cho thấy hiệu quả kéo dài gấp 3 lần so với dạng truyền thống.
Cơ chế: NO từ GTN ức chế HIF-1α → giảm tăng sinh mạch máu khối u.
Thử nghiệm lâm sàng: Kết hợp GTN với hóa trị trên ung thư phổi giai đoạn IV (tăng tỷ lệ đáp ứng 22%).
Miếng dán IoT: Đo nồng độ GTN trong máu và tự động điều chỉnh liều, dự kiến thương mại hóa năm 2026.
| Thuốc | Khởi Phát | Thời Gian Tác Dụng | Ưu Điểm |
|---|---|---|---|
| GTN (ngậm) | 1–3 phút | 10–30 phút | Tác dụng nhanh, tiện dụng |
| Isosorbide Dinitrat | 15–30 phút | 4–6 giờ | Phù hợp dự phòng cơn đau |
| Isosorbide Mononitrat | 30–60 phút | 8–12 giờ | Ít gây nhờn thuốc hơn GTN |
Viên ngậm dưới lưỡi:
Ngồi hoặc nằm khi dùng → tránh ngất do hạ huyết áp.
Không nuốt/nhai → giảm hiệu quả.
Miếng dán da:
Dán vùng da không lông (ngực, cánh tay), thay vị trí mỗi ngày.
Ngưng 10–12 giờ/ngày để tránh nhờn thuốc.
Hơn 140 năm sau khi được ứng dụng lâm sàng, Glyceryl Trinitrate vẫn là “trụ cột” trong điều trị bệnh tim mạch nhờ cơ chế độc đáo và hiệu quả được kiểm chứng. Để phát huy tối đa lợi ích, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định, tránh tự ý điều chỉnh liều và thông báo ngay cho bác sĩ khi gặp tác dụng phụ nghiêm trọng.
Để được tư vấn về phác đồ điều trị đau thắt ngực hoặc đặt lịch khám tim mạch, liên hệ chuyên gia qua hotline 0822.555.240
Glyceryl Trinitrate, Nitroglycerin, điều trị đau thắt ngực
thuốc giãn mạch, cơ chế nitric oxide, tác dụng phụ GTN
Cách Phân Biệt Đau Thắt Ngực Và Đau Dạ Dày
Dẫn nguồn từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, PubMed
