Hộp 50 gói x 1g
Hộp 1 tuýp x 10g
Hộp 1 tuýp x 10gTriamcinolone: Hoạt Chất Chống Viêm Mạnh – Công Dụng, Liều Dùng và Lưu Ý Quan Trọng
Khám phá Triamcinolone – corticosteroid tổng hợp điều trị viêm da, khớp, hen suyễn. Bài viết tổng hợp cơ chế tác dụng, dạng bào chế, tác dụng phụ và nghiên cứu mới nhất từ chuyên gia y tế.
Triamcinolone là một glucocorticoid tổng hợp thuộc nhóm corticosteroid, được sử dụng rộng rãi từ những năm 1950 để điều trị các bệnh lý viêm nhiễm và tự miễn. Với khả năng ức chế phản ứng viêm mạnh mẽ, hoạt chất này có mặt trong nhiều dạng bào chế như kem bôi, tiêm nội khớp, xịt mũi và viên uống. Tuy hiệu quả cao, Triamcinolone tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu dùng sai cách. Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về công dụng, liều lượng và lưu ý khi sử dụng.
Công thức hóa học: C₂₁H₂₇FO₆
Cơ chế chống viêm:
Ức chế phospholipase A2: Ngăn tổng hợp prostaglandin và leukotriene – chất trung gian gây viêm.
Giảm bạch cầu ái toan (eosinophil): Hạn chế phản ứng dị ứng.
Ổn định màng tế bào mast: Ngăn giải phóng histamine.
Ức chế gen tổng hợp cytokine: IL-1, IL-6, TNF-α.
Triamcinolone hoạt động bằng cách gắn vào thụ thể glucocorticoid trong tế bào, điều hòa quá trình phiên mã gen liên quan đến viêm và miễn dịch.
Chỉ định: Eczema, vẩy nến, viêm da tiếp xúc.
Dạng bào chế: Kem 0.1%, thuốc mỡ 0.5% (bôi 1–2 lần/ngày).
Tiêm nội khớp: Triamcinolone acetonide 10–40 mg tùy vị trí (khớp gối, vai).
Hiệu quả: Giảm 70% đau sau 48 giờ (Hội Thấp khớp Hoa Kỳ, 2022).
Dạng xịt mũi: 55 mcg/nhát xịt, dùng 2 lần/ngày.
Dạng hít: Phối hợp với thuốc giãn phế quản.
Lupus ban đỏ, viêm đa khớp dạng thấp: Tiêm bắp hoặc uống liều cao theo phác đồ.
Giảm phù não do u: Tiêm tĩnh mạch methylprednisolone (dẫn xuất của Triamcinolone).
Triamcinolone acetonide 0.1%: Gel bôi trị loét miệng, nhiệt miệng.
| Dạng Thuốc | Nồng Độ/Hàm Lượng | Cách Dùng |
|---|---|---|
| Kem bôi ngoài da | 0.025%–0.5% | Thoa 1–2 lần/ngày |
| Tiêm nội khớp | 10–40 mg/ml | Bác sĩ thực hiện mỗi 3–6 tháng |
| Xịt mũi | 55 mcg/nhát | 1–2 nhát/lỗ mũi, 2 lần/ngày |
| Viên uống | 4–48 mg/ngày | Chia 1–2 lần, uống sáng |
Viêm da cơ địa: Thoa kem 0.1% tối đa 2 tuần, tránh vùng da mỏng.
Hen suyễn: Xịt 220 mcg/ngày, giảm liều khi kiểm soát triệu chứng.
Viêm khớp: Tiêm 20–40 mg vào khớp lớn, lặp lại sau 3 tháng nếu cần.
Trẻ em: Giảm 50% liều, ưu tiên dạng bôi/xịt.
Người suy gan/thận: Theo dõi chặt chẽ, tránh dùng đường toàn thân.
Tại chỗ (bôi/xịt): Teo da, mụn trứng cá, rậm lông.
Toàn thân (tiêm/uống): Tăng cân, loãng xương, tăng đường huyết.
Hiếm gặp: Đục thủy tinh thể, trầm cảm, suy thượng thận.
Nhiễm nấm, virus, lao: Triamcinolone làm suy yếu miễn dịch.
Loét dạ dày tiến triển: Tăng nguy cơ xuất huyết.
Dị ứng với thành phần thuốc.
Thuốc chống đông (Warfarin): Tăng nguy cơ chảy máu.
Thuốc lợi tiểu (Furosemide): Hạ kali máu nghiêm trọng.
Vắc-xin sống (sởi, thủy đậu): Giảm hiệu quả, nguy cơ nhiễm trùng.
Công Nghệ Tiêm Vi Tinh Thể (2023):
Vi tinh thể Triamcinolone acetonide giải phóng chậm, duy trì hiệu quả 6 tháng trong điều trị viêm khớp.
Kết Hợp Với Liệu Pháp Sinh Học:
Giảm 40% liều corticosteroid ở bệnh nhân Lupus (Tạp chí Miễn dịch học).
Điều Trị Sẹo Lồi:
Tiêm nội sẹo Triamcinolone cải thiện 80% độ dày sẹo sau 3 lần điều trị.
1. Triamcinolone có gây nghiện không?
Không, nhưng dùng dài ngày gây phụ thuộc do suy thượng thận.
2. Bôi Triamcinolone bao lâu thì khỏi viêm da?
3–7 ngày với viêm nhẹ. Ngưng ngay nếu da mỏng hoặc mẩn đỏ nặng.
3. Tiêm khớp Triamcinolone đau không?
Cảm giác đau nhẹ, giảm sau 1–2 ngày. Tránh vận động mạnh sau tiêm.
4. Giá Triamcinolone tại Việt Nam?
Kem bôi: 50.000–150.000 VND/tuýp 15g.
Tiêm khớp: 200.000–500.000 VND/lần tùy liều.
Triamcinolone là “con dao hai lưỡi” – vừa hiệu quả trong kiểm soát viêm, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro. Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tránh lạm dụng và theo dõi sát sao tác dụng phụ. Luôn ưu tiên dùng liều thấp nhất có hiệu quả, kết hợp với lối sống lành mạnh để tối ưu hóa kết quả điều trị.
Tài liệu tham khảo: FDA, Dược thư Quốc gia Việt Nam, Tạp chí Y học New England (2023).
