Natri Valproat (hay Sodium Valproate) là một thuốc chống động kinh và ổn định tâm trạng, thuộc nhóm axit béo. Dưới đây là thông tin chi tiết:

1. Công dụng chính

– Điều trị động kinh:

– Kiểm soát các cơn co giật (động kinh toàn thể, cục bộ, cơn vắng ý thức).

– Phòng ngừa cơn động kinh tái phát.

– Rối loạn lưỡng cực: Ổn định tâm trạng, giảm triệu chứng hưng cảm hoặc trầm cảm.

– Đau nửa đầu: Dự phòng cơn đau nửa đầu mạn tính.

2. Cơ chế hoạt động

– Tăng GABA: Kích thích tổng hợp và ức chế phân hủy GABA (chất dẫn truyền thần kinh ức chế), giảm kích thích quá mức của não.

– Ức chế kênh ion: Ngăn dòng natri và canxi, hạn chế phóng điện đột ngột của tế bào thần kinh.

3. Liều dùng

– Động kinh:

– Người lớn: Khởi đầu 500–600 mg/ngày, tăng dần tối đa 2500 mg/ngày (chia 2–3 lần).

– Trẻ em: 10–15 mg/kg/ngày, điều chỉnh theo cân nặng và đáp ứng.

– Rối loạn lưỡng cực: 750–1500 mg/ngày.

– Lưu ý: Uống trong hoặc sau ăn để giảm kích ứng dạ dày.

4. Tác dụng phụ

– Thường gặp:

– Buồn nôn, đau bụng, chóng mặt, run tay.

– Tăng cân, rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt.

– Nghiêm trọng (cần ngừng thuốc ngay):

– Viêm tụy cấp, tổn thương gan (vàng da, mệt mỏi).

– Giảm tiểu cầu, phát ban nặng (hội chứng Stevens-Johnson).

– Dị tật thai nhi (nếu dùng khi mang thai).

5. Chống chỉ định

– Tuyệt đối:

– Phụ nữ mang thai (trừ trường hợp bắt buộc và có theo dõi chặt).

– Bệnh gan nặng, rối loạn chuyển hóa urea.

– Tiền sử viêm tụy do valproate.

– Tương đối:

– Người có tiền sử bệnh máu, suy giảm chức năng thận.

6. Cảnh báo quan trọng

– Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ:

– Cần dùng biện pháp tránh thai hiệu quả.

– Nguy cơ dị tật thai (hở ống thần kinh, dị dạng tim) lên đến 10% nếu dùng trong 3 tháng đầu thai kỳ.

– Cho con bú: Natri Valproat bài tiết qua sữa mẹ → thận trọng.

– Không ngừng thuốc đột ngột**: Gây tăng tần suất co giật, cần giảm liều từ từ.

7. Tương tác thuốc

– Tăng độc tính:

– Với carbamazepine, phenytoin (giảm nồng độ valproate).

– Với lamotrigine (tăng nguy cơ phát ban).

– Thuốc chống đông máu (warfarin): Tăng nguy cơ chảy máu.

– Thuốc trầm cảm (SSRI): Tăng tác dụng an thần.

8. Theo dõi khi dùng

– Xét nghiệm máu:

– Chức năng gan (AST, ALT) mỗi 3–6 tháng.

– Công thức máu (tiểu cầu), nồng độ valproate huyết tương.

– Triệu chứng lâm sàng**: Dấu hiệu viêm tụy (đau bụng dữ dội, nôn), vàng da.

9. Xử trí khi quên liều

– Uống ngay khi nhớ ra, nếu gần liều kế tiếp → bỏ qua, không uống gấp đôi.

– Không tự ý tăng liều để bù liều đã quên.

10. Bảo quản

– Nhiệt độ phòng (dưới 30°C), tránh ẩm và ánh sáng.

– Để xa tầm tay trẻ em.

Lưu ý: Natri Valproat là thuốc kê đơn, chỉ sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ. Nếu xuất hiện tác dụng phụ nghiêm trọng, cần thông báo ngay cho nhân viên y tế! ⚠️