Zona thần kinh: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa
Dược sĩ Nguyễn Thanh Loan
17 Tháng mười một, 2024
Zona thần kinh là bệnh lý không còn xa lạ với người Việt Nam.Đây là một bệnh lý liên quan đến thần kinh với các tổn thương da rõ rệt. Hãy cùng Nhà Thuốc Bạch mai khám phá nguyên nhân, các biểu hiện và cách phòng ngừa zona thần kinh qua bài viết dưới đây nhé!
Zona thần kinh là một biến chứng của bệnh zona. Zona là bệnh nhiễm trùng do virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra. Người nhiễm virus VZV lần đầu sẽ có biểu hiện bệnh thuỷ đậu. Sau khi người bệnh khỏi hoàn toàn thủy đậu, virus Varicella vẫn tồn tại và sống ẩn (ngủ) trong hạch thần kinh trong nhiều tháng, nhiều năm, khi gặp điều kiện thuận lợi như: suy giảm miễn dịch, căng thẳng, suy nhược cơ thể… virus sẽ hoạt động trở lại (thức dậy), rời vị trí trú ngụ, di chuyển dọc dây thần kinh để ra ngoài da và gây ra những biểu hiện của bệnh Zona (gồm triệu chứng tổn thương ở da và dây thần kinh). Zona thần kinh có thể kéo dài nhiều năm sau khi sang thương Zona ở da đã lành.
Virus nhân lên và lan truyền theo dây thần kinh, rồi bộc phát ở vùng da tương ứng với khu vực của dây thần kinh đó, gây ra các phát ban đỏ rộp và đau đớn. Thời gian bị bệnh kéo dài từ khoảng 2 – 3 tuần. Bệnh có thể tái phát lại vào các thời điểm sau này, đối với người từng bị nhiễm VZV.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh Zona thần kinh
Nguyên nhân của bệnh Zona thần kinh là do virus Varicella zoster, virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi một người mắc thủy đậu, virus này có thể nằm ẩn trong các tế bào thần kinh và có thể tái hoạt động nhiều năm sau đó, gây ra Zona thần kinh.Hầu hết mọi người chỉ bị Zona một lần trong suốt cuộc đời.
Một vài nguyên nhân có thể xảy ra được cho là:
Stress thường xuyên;
Hệ miễn dịch suy yếu (người lớn tuổi, người mắc bệnh như HIV/AIDS, người dùng thuốc steroid lâu dài hoặc các loại thuốc khác khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể bị suy yếu đều là điều kiện lý tưởng để virus Varicella-Zoster kích hoạt trở lại);
Mắc bệnh ung thư và đang thực hiện các phương pháp điều trị có thể làm sức đề kháng giảm sút và có thể gây ra bệnh zona;
Vùng da bị nổi ban bị tổn thương;
Phẫu thuật.
Đối tượng nào dễ mắc bệnh zona
Xem thêm
Bệnh zona có thể xảy ra với bất cứ ai đã bị thủy đậu. Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh zona gồm:
Người 60 tuổi trở lên.
Người mắc bệnh suy giảm hệ miễn dịch: ung thư, HIV,…
Đã chữa bệnh bằng hóa trị hoặc xạ trị.
Dùng thuốc làm suy yếu hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như: steroid, thuốc dùng sau khi cấy ghép nội tạng.
Đau: Đau là triệu chứng đầu tiên và có thể rất dữ dội, thường xuất hiện trước khi phát ban. Đau có thể nhầm lẫn với các vấn đề về tim.
Phát ban: Ban đỏ trên da phát triển thành các bóng nước.
Bóng nước: Các bóng nước có thể đau và ngứa, sau đó vỡ ra và tạo thành vảy hoặc vết loét.
Nhạy cảm với ánh sáng: Có thể gặp tình trạng sợ ánh sáng.
Mệt mỏi: Cảm giác kiệt sức không rõ nguyên nhân.
Đau đầu: Các cơn đau đầu có thể xuất hiện cùng với các triệu chứng khác.
Biến chứng bệnh zona thần kinh
Các biến chứng tiềm ẩn của bệnh zona thần kinh như:
Tổn thương mắt, đặc biệt giác mạc nếu phát ban gần mắt.
Nhiễm trùng da.
Viêm phổi.
Mất thính giác
Liệt một phần mặt.
Có thể xảy ra viêm não hoặc tủy sống.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.
Giảm đau và an thần.: paracetamol, gapabentin, pregabalin,…
Đối với những cơn đau gốc ở các dây thần kinh kéo dài dai dẳng, khó chịu, các bác sĩ chuyên khoa có thể chỉ định sử dụng giảm đau và thuốc kháng histamin dạng uống để giảm ngứa, làm dịu các triệu chứng khó chịu. Ngoài ra, có thể sử dụng thêm các loại thuốc tăng cường khả năng phản ứng của miễn dịch nhằm nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể “chiến đấu” chống lại virus tốt hơn
Người bị zona thần kinh nên ăn gì?
Người bị zona thần kinh nên bổ sung những thực phẩm dưới đây để bệnh nhanh chóng hồi phục:
Thực phẩm giàu vitamin C và kẽm như: cam, gan động vật, bơ,… giúp tăng cường sức đề kháng.
Thực phẩm giàu lysine có trong sữa, cá, các loại đậu, pho mát,…
Hạn chế tiếp xúc gần với người bị nhiễm zona thần kinh, đặc biệt là trong giai đoạn cơ thể bắt đầu xuất hiện mụn nước;
Duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh và nghỉ ngơi hợp lý;
Tránh stress, căng thẳng kéo dài;
Rèn luyện thể dục thể thao, tăng cường sức đề kháng;
Nếu xuất hiện bất cứ biểu hiện bất thường nào, cần thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị;
Tiêm đầy đủ vắc xin phòng bệnh thủy đậu để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh thủy đậu, hạn chế tiến triển zona thần kinh trong tương lai.
Zona thần kinh tuy là bệnh không nguy hiểm nhưng cũng gây ra rất nhiều đau đớn và khó chịu cho người bệnh. Vì vậy, bạn nên có biện pháp điều trị bệnh càng sớm càng tốt, tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra. Hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân nhé!
